Hàng năm, căn cứ vào Chương trình giám sát năm theo Nghị quyết HĐND, Thường trực HĐND chỉ đạo xây dựng Chương trình công tác của Thường trực, các Ban và Văn phòng HĐND, trong đó, tập trung triển khai các hoạt động giám sát cụ thể của Thường trực và các Ban theo từng quý, tháng. Chương trình này được gửi đến UBND và các cơ quan có liên quan. Mỗi cuộc giám sát của Thường trực, các ban đều được chuẩn bị chu đáo, công phu, đảm bảo đúng các quy định pháp luật do đó nâng cao hiệu quả. Hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND, Thường trực, các Ban và Tổ đại biểu HĐND Thành phố được nâng cao chất lượng, không ngừng đổi mới và được tổ chức đúng luật. Nội dung, chương trình giám sát đảm bảo đúng trọng tâm, trọng điểm, sát thực tiễn, liên quan đến các vấn đề dân sinh bức xúc. Kết quả, nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND và Thường trực HĐND Thành phố đã tổ chức được 23 cuộc giám sát, khảo sát; 04 Ban HĐND Thành phố tổ chức được 154 cuộc giám sát, khảo sát; đặc biệt các Tổ đại biểu HĐND Thành phố cũng đã tổ chức được 65 cuộc giám sát, khảo sát tại địa bàn ứng cử.
Với phương châm hành động giám sát đến cùng, hướng về cơ sở, hoạt động giám sát, khảo sát trực tiếp chú trọng vào các đối tượng tác động trực tiếp, trao đổi kỹ giữa các bên có liên quan để có cái nhìn chân thực, khách quan nhất; tổ chức buổi giám sát linh hoạt theo nhóm các đơn vị tương đồng về nội dung, chức năng, nhiệm vụ; các kết luận buổi giám sát của chủ trì Hội nghị đều được nêu rõ ràng, cụ thể từng nội dung… đảm bảo giám sát, khảo sát đạt hiệu quả cao, chất lượng tốt. Đối tượng giám sát được tăng lên do đổi mới cách làm, Thường trực HĐND Thành phố kết hợp giữa làm việc trực tiếp tại đơn vị giám sát và mời các đơn vị về làm việc tại Trụ sở của HĐND Thành phố để mở rộng được thành phần, đối tượng giám sát. Các báo cáo kết quả giám sát, khảo sát được Thường trực HĐND, các Ban HĐND gửi tới các tổ chức, đơn vị chịu giám sát, các cơ quan liên quan, gửi báo cáo Thường trực Thành ủy và được công khai trên Trang Thông tin điện tử của HĐND Thành phố để cử tri và Nhân dân theo dõi, giám sát.
Đặc biệt, trong những ngày cuối nhiệm kỳ - tháng 3, 4, 5/2021, HĐND Thành phố tiếp tục giám sát công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp; tái giám sát đến cùng kết quả xử lý các dự án chậm triển khai, vi phạm quy định của Luật Đất đai (đã được giám sát, giải trình và ban hành Nghị quyết của HĐND TP tại kỳ họp giữa năm 2018).
Cùng với giám sát trực tiếp, Thường trực HĐND Thành phố đã tổ chức 08 phiên giải trình giữa 2 kỳ họp về các nội dung: thu gom, xử lý chất thải rắn (rác thải sinh hoạt, rác thải xây dựng) chất thải y tế và việc quản lý hồ nước khu vực nội thành; về tình hình quản lý các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai; về việc thực hiện Quy tắc ứng xử của cán bộ công chức, viên chức người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội; Quy tắc ứng xử nơi công cộng và công tác tổ chức, quản lý lễ hội trên địa bàn Thành phố; về công tác quản lý trật tự xây dựng; về cung cấp nước sạch cho Nhân dân; về việc thực hiện các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm; thực hiện Nghị quyết số 14/2018/NQ-HĐND của HĐND Thành phố về kết quả giải quyết kiến nghị cử tri; kết quả thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại, thông báo kết luận tố cáo đã có hiệu lực pháp luật; về tình hình, kết quả thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công của Thành phố năm 2020 và giai đoạn 2016-2020.
Công tác chuẩn bị cho phiên giải trình được Thường trực HĐND Thành phố chỉ đạo các Ban, Văn phòng HĐND Thành phố thực hiện chu đáo, tổ chức kiểm tra, khảo sát, tổng hợp báo cáo, xây dựng phóng sự truyền hình và chuẩn bị rất kỹ từ nhiều tháng đối với các nội dung, các điều kiện đảm bảo cho phiên giải trình. Các đại biểu HĐND, lãnh đạo UBND Thành phố các sở, ban, ngành, quận, huyện, thị xã tham gia nghiêm túc, trách nhiệm. Nội dung lựa chọn giải trình đi vào những vấn đề quan trọng, dân sinh bức xúc, sát tình hình thực tế, phát huy hiệu quả cao. Các phiên giải trình diễn ra trong không khí nghiêm túc, cầu thị; người hỏi nêu rõ nội dung, đúng trọng tâm, rõ địa chỉ; phần trả lời rõ trách nhiệm, rõ lộ trình khắc phục và thời gian giải quyết; chủ tọa điều hành linh hoạt, khoa học, đảm bảo đúng nội dung và chương trình đề ra; được các cơ quan báo chí của Trung ương và Thành phố truyền hình trực tiếp, thông tin phản ánh và thu hút được sự quan tâm của các cấp, các ngành và đông đảo cử tri, Nhân dân Thủ đô. Qua đó, hoạt động giải trình, chất vấn của HĐND thành phố ngày càng thể hiện hiệu quả hơn, trách nhiệm của các cấp, các ngành trong việc thực hiện nhiệm vụ sâu sát hơn.
Các phiên giải trình được tổ chức hiệu quả, thiết thực là do Thường trực HĐND Thành phố đã kết hợp nhiều yếu tố trong cách thức tổ chức như chỉ đạo các Ban HĐND tổ chức kiểm tra, khảo sát, tổng hợp báo cáo, xây dựng phóng sự truyền hình sinh động, rõ nét. Về thành phần mời, bên cạnh các đồng chí lãnh đạo Thành phố, các quận, huyện, thị xã, còn mời thêm Chủ tịch UBND các xã, phường, thị trấn và các cơ quan, đơn vị cơ sở trực tiếp liên quan. Số lượt đại biểu nêu câu hỏi, ý kiến yêu cầu giải trình tăng qua các phiên thể hiện sự tâm huyết, trách nhiệm của đại biểu HĐND đối với hoạt động của HĐND cũng như các vấn đề quan trọng của Thành phố. Các đồng chí được yêu cầu giải trình là lãnh đạo UBND TP, Giám đốc các Sở ngành Thành phố; Chủ tịch UBND quận, huyện, thị xã; Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn và thủ trưởng các cơ quan liên quan đã thể hiện sự nghiêm túc, cầu thị; phần trả lời cơ bản đáp ứng được yêu cầu đề ra, rõ nguyên nhân, nêu rõ trách nhiệm, rõ giải pháp, lộ trình giải quyết. Chủ tọa điều hành linh hoạt, khoa học, chất lượng qua từng phiên họp, đảm bảo đúng nội dung và chương trình đề ra. Ngay sau Phiên giải trình UBND Thành phố đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan từ Thành phố đến cơ sở rà soát, đôn đốc các nhiệm vụ để tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp với quyết tâm cao…