Thực trạng đáng báo động

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Phước An: trên địa bàn thành phố hiện có 43 cụm công nghiệp (CCN) đã đi vào hoạt động ổn định, trong đó có 21 CCN đã và đang được đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải, 3 cụm đã có dự án nhưng chưa đầu tư, còn lại 19 cụm chưa có dự án đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung. Tuy nhiên, trong số các cụm đã có hệ thống xử lý nước thải tập trung, mới có 13 cụm hoạt động ổn định trạm, 8 cụm đã có trạm nhưng chưa hoạt động hoặc không hoạt động, trong đó, một số trạm có công suất thiết kế khá lớn như Cụm TTCN Duyên Thái (Thường Tín), Cụm CN Nguyên Khê (Đông Anh), cụm Bát Tràng (Gia Lâm)… thì không vận hành hoặc vận hành không đạt chất lượng. Cùng với đó, theo đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường, các trạm xử lý nước thải tập trung của các cụm công nghiệp đã được xây dựng cũng không có hệ thống quan trắc nước thải tự động theo đúng quy định.

Khảo sát thực tế tại cụm sản xuất làng nghề tập trung xã Tân Triều, huyện Thanh Trì cho thấy, tại đây đã được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung từ năm 2007, nhưng đến nay, hệ thống chưa một lần được vận hành. Trong khi tại cụm sản xuất này, các doanh nghiệp chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nhuộm vải, nhựa tái chế, sản xuất giấy, nước uống tinh khiết… lượng nước thải rất nhiều hóa chất không được xử lý tập trung mà các doanh nghiệp tự xử lý trước khi thải ra ngoài môi trường, dẫn đến không đảm bảo, kết hợp với rác thải bừa bãi, hạ tầng hỏng hóc nên cống rãnh thoát nước thường xuyên bị tắc nghẽn.

Cùng thực trạng, tại Điểm CN - TTCN Hồ Điền, xã Liên Trung, huyện Đan Phượng, tại đây chưa được xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung nên toàn bộ nước thải trong quá trình sản xuất và sinh hoạt của các doanh nghiệp đều xả thẳng ra môi trường. Tuy tại điểm công nghiệp này khối lượng nước thải không lớn do chủ yếu sản xuất đồ mộc, nhưng việc xả thẳng ra nguồn nước cũng sẽ gây hệ lụy đáng báo động về môi trường.

Cũng theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Phước An, trong công tác quản lý vận hành trạm xử lý nước thải còn gặp nhiều khó khăn, do các doanh nghiệp chưa phối hợp với các chủ đầu tư của cụm công nghiệp trong việc đấu nối thoát nước để thu gom nước thải về trạm, dẫn đến một số trạm đã hoạt động nhưng vẫn dưới công suất thiết kế rất nhiều, lãng phí đầu tư. Nhận thức của các doanh nghiệp về bảo vệ môi trường còn hạn chế, các cơ sở đã thực hiện cam kết bảo vệ môi trường, đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường, thực hiện Đề án bảo vệ môi trường và trách nhiệm của chủ nguồn thải chất thải nguy hại nhưng chưa đúng và đầy đủ theo quy định và thực hiện mang tính chất đối phó.

Cần sớm có phương án tổng thể

Nhận định về tình hình thực hiện quy định pháp luật về xử lý nước thải tại các cụm công nghiệp, Trưởng ban Đô thị Nguyễn Nguyên Quân cho rằng, nếu không sớm có phương án tổng thể để giải quyết thực trạng này thì vấn đề môi trường rất đáng lo ngại. Cần làm rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành khi để tồn tại các trạm đã được đầu tư xây dựng nhưng không vận hành hoặc vận hành không hiệu quả.

Để khắc phục ngay những hạn chế và hoàn thành chỉ tiêu kinh tế xã hội năm 2017 đã được HĐND TP thông qua, trong đó, có chỉ tiêu đến hết năm 2017 tỷ lệ cụm công nghiệp đã hoạt động ổn định có trạm và hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung đạt 55,8%, Sở Xây dựng cần phối hợp với Sở Công thương và Sở Tài nguyên Môi trường rà soát, đánh giá lại cơ chế của thành phố, trên cơ sở đó tham mưu UBND TP trình HĐND điều chỉnh cơ chế cho phù hợp nếu cần thiết; tham mưu cho thành phố ban hành chế tài xử lý đối với các doanh nghiệp không chấp hành đầy đủ quy định về xả thải và có phương án tổng thể trong quản lý việc xả thải tại các cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố.

Đồng thời, phải tiến hành ngay việc xây dựng 2 trạm nước thải tập trung đã được Thành phố phê duyệt dự án đầu tư là trạm Phú Thịnh (Sơn Tây) và trạm Ngọc Sơn (Chương Mỹ). Cùng với đó, Sở Tài nguyên Môi trường cần triển khai quyết liệt quy định về thu phí bảo vệ môi trường đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trong cụm công nghiệp. Sở Công thương sớm hoàn thiện trình UBND TP phê duyệt quy hoạch phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố đến năm 2020 có xét đến năm 2030 để làm cơ sở cho các địa phương tổ chức thực hiện đầu tư xây dựng trạm và hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Những giải pháp tổng thể này nếu khẩn trương được thực hiện thì nguy cơ ô nhiễm môi trường từ việc xả nước thải của các cụm công nghiệp mới có khả năng được hạn chế và từng bước làm sạch môi trường, đảm bảo đời sống nhân dân.