Mô hình trạm rác văn minh của Hội LHPN huyện Đông Anh
Hiện nay, với tốc độ phát triển đô thị hóa nhanh, huyện Đông Anh phải đối mặt với những thách thức về môi trường, lượng rác thải ngày càng tăng, rác thải sinh hoạt phát sinh khoảng 200 tấn/ngày (tốc độ rác thải gia tăng 10%/năm 2022), thông qua xử lý đốt hay đưa lên bãi rác Nam Sơn. Chính vì vậy, xác định công tác chỉ đạo có vai trò quan trọng hàng đầu, Hội LHPN Huyện Đông Anh chủ động phối hợp với các phòng, ban chuyên môn của huyện bám sát nhiệm vụ trọng tâm do Hội LHPN Thành phố Hà Nội, Thường trực huyện ủy Đông Anh chỉ đạo xây dựng kế hoạch triển khai theo lộ trình.
Cụ thể, UBND huyện đã ban hành Kế hoạch số 71/KH-UBND ngày 01/3/2022 về việc phân loại rác tại nguồn để thu gom, lưu giữ, xử lý, tái chế, tái sử dụng trên địa bàn huyện Đông Anh năm 2022: Triển khai nhân rộng mô hình trên 23 xã và 01 thị trấn… Như vậy, quá trình triển khai thực hiện đến nay, ngoài sự vào cuộc nhiệt tình của các cấp Hội phụ nữ Đông Anh đã có sự vào cuộc của Đảng ủy, Ủy ban MTTQ, UBND các xã tích cực chỉ đạo, các ban ngành đoàn thể cùng phối hợp triển khai với lực lượng nòng cốt là hội viên phụ nữ của các xã, thị trấn đã nhiệt tình tham gia. Quá trình triển khai nhiệm vụ này Hội LHPN huyện còn nhận được sự hỗ trợ của Chi cục bảo vệ môi trường Hà Nội, Trung tâm sống vì môi trường và cộng đồng Live và Learn, Trung tâm nông nghiệp hữu cơ - Học viện nông nghiệp Việt Nam… và nhất là đã phối hợp chặt chẽ với Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Ủy ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện và các ngành đoàn thể huyện.
Cùng với đó, các cấp Hội phụ nữ huyện Đông Anh còn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn, giám sát. Trong đó, Hội LHPN huyện tập trung chú trọng đổi mới, sáng tạo, đa dạng về hình thức tuyên truyền: đã tổ chức triển khai hàng chục cuộc hội thảo, hội nghị, hướng dẫn triển khai tại trụ sở UBND Huyện và UBND các xã và các thôn. Phối hợp với Trung tâm văn hoá thông tin huyện tuyên truyền, hướng dẫn về phân loại, xử lý rác thải, ủ rác hữu cơ trên hệ thống phát thanh của huyện và xã… phân loại rác tại nguồn như: hướng dẫn ủ rác hữu cơ làm phân compost, tài liệu nuôi trùn quế, tài liệu hướng dẫn thu gom rác tái chế… để tập huấn và phát cho các hộ; xây dựng video, clip hướng dẫn phân loại và ủ rác hữu cơ, nuôi trùn quế, kiểm kê rác...
Bên cạnh đó, Hội LHPN huyện còn thành lập các nhóm Zalo để đôn đốc: Nhóm Zalo các phòng, ban, các đơn vị và UBND các xã; Nhóm Zalo triển khai tại các xã, các nhóm Zalo của các thôn để kịp thời chia sẻ và hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật. Chủ động tham mưu phối hợp phát động cuộc thi phân loại và xử lý rác thải tại nguồn trên địa bàn, qua đó, đã động viên, khuyến khích các tập thể, các hộ gia đình tham gia triển khai thực hiện.
Kết quả, ban đầu thí điểm thực hiện trên địa bàn 03 xã (Liên Hà, Dục Tú và Việt Hùng), sau đó, tiếp tục nhân rộng đến 21 xã và thị trấn còn lại. Đến nay, đã triển khai thực hiện trên 24 xã, thị trấn (100% các xã, thị trấn tham gia). Các xã, thị trấn chủ yếu tập trung nhiệm vụ phân loại rác và trọng tâm là việc xử lý rác hữu cơ tại nhà và cụm dân cư.
Bàn đổi rác thải nhựa lấy cây xanh ở huyện Đông Anh thu hút đông đảo người dân tham gia
Tính đến nay, trên địa bàn huyện Đông Anh đã có 23 xã, thị trấn tham gia thực hiện chương trình thu gom, phân loại và xử lý rác tại nhà. Trong đó, có 4 xã đã triển khai 100% các thôn trong xã (Liên Hà, Dục Tú và Việt Hùng; Tàm xá), 20 xã và thị trấn còn lại (mỗi xã, thị trấn triển khai đến ít nhất 1 thôn hoặc tổ dân phố làm điểm). Đến tháng 3/2023, đã có 54.140 hộ gia đình tham gia phân loại rác tại nguồn đạt 57% số hộ, có 41.160 hộ tham gia phân loại và xử lý rác hữu cơ tại nguồn đạt 43% hộ tham gia.
Theo kết quả kiểm kê đã được thực hiện tại 09 xã (Liên Hà, Dục Tú, Mai Lâm, Cổ Loa, Bắc Hồng, Nam Hồng, Việt Hùng, Tàm Xá, Uy Nỗ) cho thấy: Nếu các hộ tích cực tham gia phân loại và xử lý các thải tại nguồn đúng quy trình, quy định thì tỷ lệ lượng rác giảm không phải chôn lấp tại bãi tập trung đạt từ 50% -70% tổng lượng rác thải phát sinh của các hộ được kiểm kê (trong đó, 59% là rác hữu cơ, 12% là rác tái chế).
Như vậy, việc triển khai nhiệm vụ về phân loại rác thải tại nguồn đã góp phần giảm lượng rác thải phát sinh phải vận chuyển lên bãi rác Nam Sơn. Qua đánh giá cho thấy một số địa bàn đã triển khai tốt và thành công như: Thôn Nghĩa Vũ xã Dục Tú, Thôn Hà Lỗ xã Liên Hà, Thôn Thái Bình xã Mai Lâm, Thôn Lan Trì xã Cổ Loa, xã Tàm Xá và xã Kim Nỗ. Trường Mầm non Hoa Sữa (Dục Tú); Trường Mầm non Tuổi Thơ (Uy Nỗ); Trường Tiểu học Liên Hà A (Liên Hà). Tại các địa bàn này, có sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, UBND xã, có nhiều nhân tố nhiệt tình, các nhóm nòng cốt tại thôn hoạt động hiệu quả, có giám sát, kiểm tra và thão gỡ kịp thời, công tác tuyên truyền được thực hiện thường xuyên.
Theo thống kê về số liệu rác qua các năm cho thấy nếu triển khai việc phân loại và xử lý rác thải tại nguồn sẽ góp phần giảm lược rác thải phát sinh. Một trong những kết quả quan trọng đó là dần dần nhận thức của người dân về việc phân loại rác thải tại nguồn đã được nâng lên (ban đầu các hộ còn ngại khó nay đã từng bước thay đổi), từng bước hình thành ý thức và trách nhiệm trong việc phân loại và xử lý rác thải tại nguồn, hình thành việc ứng dụng, sử dụng phân bón hữu cơ trong trồng trọt …
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn những khó khăn trong công tác triển khai, vì đây là nhiệm vụ mới, nhận thức và ý thức về việc phân loại rác thải tại nguồn và việc xử lý rác tại gia đình còn hạn chế; người dân vẫn quen với việc chuyển giao rác thải chưa được phân loại. Hiệu quả, kết quả triển khai phân loại rác thải chưa được đồng đều, tại các địa bàn có các nhóm, tổ phân loại rác thải nhiệt tình, quan tâm và có nhiều cách làm thì kết quả đạt cao; Quá trình triển khai nếu không được đôn đốc, nhắc nhở có tình trạng nhiều hộ gia đình không triển khai. Công tác giám sát còn hạn chế, chưa thường xuyên, quá trình triển khai một số hộ có phát sinh sự cố; việc đầu tư về dụng cụ để xử lý rác tại hộ gia đình còn hạn chế, các hộ gia đình chủ yếu tận dụng các vật dụng có sẵn để triển khai.
Chính vì vậy, các cấp Hội phụ nữ huyện đề nghị sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các cấp ủy Đảng, đoàn thể, UBND các cấp tăng cường công tác lãnh đạo coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của địa phương cần tập trung chỉ đạo. Cùng với đó, Hội LHPN huyện đề xuất Hội LHPN Thành phố quan tâm đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền vận động, có cơ chế phù hợp để khuyến khích cán bộ, hội viên phụ nữ tích cực tham gia thực hiện mô hình phân loại rác thải tại nguồn.