45 năm trước, mùa Xuân năm 1973, đội thoát nước - tiền thân của công ty thoát nước bây giờ được thành lập; cuối năm đó, được đổi tên thành xí nghiệp thoát nước Hà Nội. Hệ thống thoát nước lúc bấy giờ chỉ có 74km cống các loại và tập trung thoát nước cho 4 quận nội thành là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng với diện tích khoảng trên 10km2.
Những năm sau này, quá trình đô thị hóa cộng với sự gia tăng đáng kể dân số, làm tăng nhanh lượng nước thải. Trong khi đó, hệ thống thoát nước hiện có dần trở nên lạc hậu, gây úng ngập khu vực nội thành và ô nhiễm nguồn nước ở các sông hồ, ảnh hưởng đến môi trường và phát triển kinh tế xã hội chung. Cuối năm 1994, một quy hoạch toàn diện và tổng thể hệ thống thoát nước Hà Nội được Chính phủ phê duyệt, với sự hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản. Năm 1995, giai đoạn 1 của dự án thoát nước Hà Nội được khởi công thực hiện, đánh dấu thời kỳ thành phố bắt đâu có sự đầu tư và chú trọng trên qui mô lớn, tổng thể cho công tác, hệ thống thoát nước cũng như xử lý nước thải của Thủ đô.
Tuy nhiên, 10 năm trở lại đây, tốc độ đô thị hóa của thành phố tiếp tục không ngừng tăng với sự hình thành hàng loạt các đô thị mới, các khu công nghiệp tập trung, kéo theo sự gia tăng dân số khiến nhu cầu thoát nước cũng tăng lên nhanh chóng. Nhất là sau khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính, sáp nhập Hà Nội với Hà Tây khiến phạm vi thoát nước, địa bàn không còn bó hẹp ở một số quận nội thành cũ nữa. Quy hoạch thoát nước do Nhật Bản lập năm 1995 cũng bộc lộ những bất cập khiến khu vực phía Tây TP chưa được đầu tư đồng bộ, thường xuyên xảy ra úng ngập khi có mưa lớn.
Tháng 9/2010, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch thoát nước Thủ đô đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050. Hơn 1 năm sau đó, thành phố đã xây dựng qui hoạch tổng thể thoát nước Thủ đô với mục tiêu rà soát lại quy hoạch tổng thể thoát nước từ năm 1995 và căn cứ vào quy hoạch chung xây dựng Thủ đô giai đoạn 2030-2050, kết hợp với những khó khăn đánh giá về khó khăn, thuận lợi trong quá trình triển khai các dự án thoát nước, xử lý nước thải; để từ đó, xác lập một chương trình phát triển hệ thống thoát nước và xử lý nước thải toàn thành phố một cách đồng bộ, hợp lý; có kế hoạch cho từng giai đoạn 10 năm, 20 năm và tầm nhìn dài hạn 40 năm. Cuối năm 2016, quy hoạch này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đây là cơ sở để Hà Nội triển khai các dự án thoát nước theo thứ tự ưu tiên và quy hoạch, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xã hội và đô thị của Thủ đô trong giai đoạn mới.
Từ tháng 9/2016, thực hiện quyết định số 41/2016 của UBND thành phố về việc phân cấp quản lý Nhà nước một số lĩnh vực hạ tầng, KTXH trên địa bàn thành phố, đáp ứng mục tiêu tập trung một đầu mối quản lý, công ty đã phối hợp với UBND các quận, huyện kiểm tra, rà soát tiếp nhận, quản lý, duy trì, nạo vét toàn bộ hệ thống thoát nước của 30 trên tổng số 31 quận huyện kể cả các thị trấn.
Địa bàn được mở rộng, đòi hỏi công tác quản lý cũng phải được cập nhật, cải tiến theo hướng hiện đại, đơn giản, gọn nhẹ hơn để vừa nâng cao hiệu quả vừa chi phí hợp lý. Công tác duy tu duy trì nạo vét bằng cơ giới hóa đã được đẩy mạnh, thay thế dần cho việc nạo vét bằng thủ công. Song song với đó, công ty cũng đã thay đổi qui trình công nghệ, theo hướng tiết giảm định mức, hiện đại hóa hơn. Nhiều thiết bị, dây chuyền nạo vét bằng cơ giới đã được cải tiến, đem lại hiệu quả rõ rệt.
Trung tâm giám sát hệ thống thoát nước tự động
Cũng trong năm 2016, thực hiện chủ trương tin học hóa trong công tác quản lý và điều hành chung của thành phố, công ty đã đầu tư xây dựng trung tâm giám sát hệ thống thoát nước tự động và số hóa toàn bộ cơ sở dữ liệu. Với các thiết bị giám sát hiện đại nhất, các thông số về lượng mưa, mức độ ngập, lưu lượng nước được cập nhật liên tục 24/24h. Đây được coi là bước đột phá trong công tác quản lý và điều hành, nâng cao năng lực hệ thống thoát nước Thủ đô. Đặc biệt, hiện nay mọi thông số từ trung tâm đã được liên kết với Cổng Giao tiếp điện tử thành phố để người dân có thể dễ dàng truy cập và biết các điểm úng ngập để phòng tránh cũng như lựa chọn cung đường phù hợp khi tham gia giao thông.
Công tác cải thiện môi trường hệ thống thoát nước của Thủ đô tiếp tục được chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện. Bắt đầu từ tháng 9 năm 2016, sau một thời gian thử nghiệm với các mẫu trong phòng thí nghiệm, chương trình xử lý ô nhiễm môi trường hồ Hà Nội theo công nghệ mới của Đức bằng chế phẩm Redoxy 3C đã được công ty thực hiện thành công ngoài hiện trường, góp phần cải thiện môi trường và nâng cao chất lượng sống của người dân. Đến nay, việc xử lý bằng chế phẩm này đã và đang được công ty thoát nước nhân rộng ra toàn hệ thống hồ Hà Nội, với khoảng 90 hồ trong nội thành và 44 hồ ngoại thành đã được xử lý và cải thiện môi trường.
Mới đây trong cuộc gặp mặt đầu năm 2018, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải đã đặc biệt đánh giá cao nỗ lực của Công ty trong thực hiện công tác trên suốt chặng đường xây dựng và phát triển, riêng trong năm 2017 Công ty đã khắc phục 6 điểm úng ngập trọng điểm, xử lý ô nhiễm cho hàng chục hồ nội và ngoại thành, ứng dụng hiệu quả khoa học công nghệ lên bản đồ thoát nước...
Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Thoát nước Hà Nội Võ Tiến Hùng chia sẻ: Để đảm đương tốt hơn khối lượng và quy mô công việc ngày càng lớn thì bên cạnh những khó khăn từ sự thất thường của biến đổi khí hậu còn phải đối mặt với những diễn biến xảy ra từ thực tiễn của hạ tầng Thủ đô. Chính vì thế, Công ty đã và sẽ nỗ lực không ngừng, luôn luôn chuẩn bị sẵn sàng với nhiều phương án nhằm thực hiện tốt nhất sứ mệnh được giao.
