Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, khơi thông mọi nguồn lực phát triển đất nước

Đổi mới nội dung, hình thức trong xây dựng các dự thảo văn kiện

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, thời gian gần đây, bối cảnh tình hình thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề mới phát sinh. Ở trong nước, Đảng ta đã kịp thời, linh hoạt ban hành và lãnh đạo thực hiện nhiều chủ trương, quyết sách mới, quan trọng, mang tính lịch sử, phù hợp diễn biến tình hình quốc tế và điều kiện, hoàn cảnh đất nước: Cuộc cách mạng về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; hội nhập quốc tế trong tình hình mới; phấn đấu tăng trưởng GDP từ 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tới; phát triển khu vực kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của tăng trưởng.

Dưới sự chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ Chính trị đã giao các Tiểu ban của Đại hội XIV bổ sung, cập nhật, hoàn thiện dự thảo các văn kiện với nhiều đổi mới cả về hình thức và nội dung, với các quan điểm, mục tiêu mới và các giải pháp, nhiệm vụ mang tính đột phá, mạnh mẽ hơn nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Tại Hội nghị lần thứ 11 vừa qua, Trung ương đã dành nhiều thời gian thảo luận và đã có 538 lượt ý kiến để hoàn thiện dự thảo các văn kiện. Trong đó có nhiều điểm mới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cần tập trung quán triệt tại Hội nghị hôm nay để các cấp ủy đảng, chính quyền tập trung chuẩn bị triển khai ngay từ thời điểm hiện nay; đồng thời góp phần định hướng cho việc xây dựng văn kiện đại hội đảng các cấp.

Thủ tướng khái quát chung, các dự thảo báo cáo đã được bổ sung, hoàn thiện theo hướng có tính cách mạng, hành động, chiến đấu, khả thi cao, ngắn gọn, súc tích, có trọng tâm, trọng điểm, đồng thời bảo đảm tính khái quát cao của Văn kiện Đại hội Đảng.

Cụ thể, Báo cáo Tổng kết 40 năm Đổi mới giảm từ 140 trang xuống còn 125 trang; Báo cáo Chính trị giảm từ 67 trang xuống còn 42 trang; Báo cáo Kinh tế - Xã hội giảm từ 84 trang xuống còn 50 trang; Báo cáo xây dựng Đảng giảm từ 83 trang xuống 29 trang.

Về dự thảo Báo cáo Tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam, Thủ tướng cho biết, dự thảo khẳng định trải qua 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Đồng thời, dự thảo tiếp tục hoàn thiện lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, dựa trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh kết hợp với truyền thống văn hóa - lịch sử hàng ngàn năm của Việt Nam, được vận dụng sáng tạo trong điều kiện Việt Nam và bối cảnh thế giới.

Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, chúng ta xây dựng và bảo vệ đất nước dựa trên 3 trụ cột: Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; quan điểm xuyên suốt là lấy con người là trung tâm, là chủ thể.

Trên cơ sở đó, tiếp tục bổ sung nhiều nội dung mới và làm mới những nội dung đã được xác định:

Theo đó, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên bằng những biện pháp, tư duy mới.

Phát triển kinh tế là trung tâm, tiếp tục đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược, phát triển nhanh và bền vững, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, kiểm soát nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài, bội chi ngân sách.

Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, thế trận lòng dân vững chắc.

Cùng với an ninh - quốc phòng, đối ngoại và hội nhập được xác định là trọng yếu, thường xuyên, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, vì hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển, là bạn tốt, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Phát triển văn hóa là sức mạnh nội sinh, nền tảng tinh thần, văn hóa soi đường cho quốc dân đi, văn hóa còn thì dân tộc còn, phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí và người dân được thụ hưởng văn hóa.

Bảo đảm an sinh xã hội, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng đơn thuần, bảo đảm tiếp cận bình đẳng về giáo dục, y tế, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Về những điểm mới trong dự thảo Báo cáo Chính trị, Thủ tướng cho biết Trung ương thống nhất chủ đề Đại hội XIV là: "Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức, đồng lòng quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; tự cường, tự tin, tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội".

Đặc biệt, một điểm mới rất tích cực là trong quá trình hoàn thiện văn kiện Đại hội XIV, những nội dung đã thấy đúng, sát thực tiễn, làm được ngay thì chúng ta làm ngay.

Về bối cảnh tình hình, dự thảo Báo cáo bổ sung, nhấn mạnh: Tình hình thế giới diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, đặc biệt là hậu quả nặng nề bởi đại dịch COVID-19 và những thay đổi mang tính thời đại; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư diễn ra nhanh, sâu sắc, toàn diện hơn, nhất là sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI); các vấn đề an ninh phi truyền thống, nhất là biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.

Về kết quả nổi bật, dự thảo Báo cáo bổ sung, nhấn mạnh một số điểm về tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là bảo đảm an sinh xã hội trong đại dịch COVID-19, không để ai không có Tết, trong thiên tai thì không để ai thiếu ăn, thiếu mặc, không để các cháu học sinh thiếu trường lớp, không để người bệnh thiếu nơi chữa bệnh; triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi toàn quốc và xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội.

Cùng với đó, đối ngoại và hội nhập được tăng cường, mở rộng, triển khai có hiệu quả, là một trong những điểm sáng, tạo được môi trường hòa bình, hợp tác, phát triển, khẳng định được vai trò, vị thế đất nước, Việt Nam chuyển trạng thái từ thụ động, làm theo tới tiến cùng và tham gia dẫn dắt cuộc chơi, định hình quan hệ quốc tế.

Về bài học kinh nghiệm, Dự thảo nhấn mạnh cần giữ vững, phát huy các nguyên tắc, phương thức lãnh đạo của Đảng; vai trò lãnh đạo của Đảng mang tính chất quyết định, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân, nhân dân làm nên lịch sử.

Về quan điểm, mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước trong giai đoạn tới, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu luôn luôn chủ động về chiến lược, không để bị động, bất ngờ về chiến lược; thích ứng, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư và trí tuệ nhân tạo, trên tinh thần "phải thắng" trí tuệ nhân tạo; đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế, đây vừa là nguồn lực, vừa là động lực phát triển, tháo gỡ kịp thời, dứt điểm các điểm nghẽn, nút thắt, dứt khoát bỏ tư duy "không quản được thì cấm, không biết mà vẫn quản", đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, khơi thông mọi nguồn lực, giải phóng sức sản xuất; dựa vào nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, ngoại lực là quan trọng và đột phá; phát triển nhanh, bền vững dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Về mục tiêu, dự thảo nhấn mạnh mục tiêu ổn định và phát triển; phát triển nhanh, bền vững; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; phát triển văn hóa; đời sống nhân dân ngày càng hạnh phúc và ấm no.

Về các chỉ tiêu chủ yếu 5 năm 2026-2030, dự thảo rà soát, điều chỉnh một số chỉ tiêu, trong đó phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân cho giai đoạn 2026-2030 từ 10%/năm trở lên; GDP bình quân đầu người đến năm 2030 đạt khoảng 8.500 USD; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội đạt khoảng 8,5%/năm; tổng vốn đầu tư toàn xã hội bình quân 5 năm khoảng 40% GDP.

Dự thảo Báo cáo Chính trị nêu các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, các đột phá chiến lược và 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu về hoàn thiện thể chế phát triển; cơ cấu lại nền kinh tế, xác lập mô hình tăng trưởng mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người Việt Nam; xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại; đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; quản lý phát triển xã hội bền vững; bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội; giải pháp về tài nguyên, môi trường, biến đổi khí hậu, trong đó có xây dựng và khai thác dữ liệu là tài nguyên mới, khai thác các không gian phát triển mới như không gian ngầm, không gian biển, không gian vũ trụ; giải pháp đối ngoại và hội nhập quốc tế; hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trong đó, về sắp xếp địa giới hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ tướng cho rằng việc này sẽ tạo không gian phát triển mới, chính quyền gần dân, sát dân hơn, tăng cường cho cơ sở, chuyển trạng thái từ thụ động phục vụ nhân dân sang chủ động, tích cực phục vụ nhân dân; đẩy mạnh số hóa, giảm thủ tục, thời gian, chi phí, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp

Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu giai đoạn 2026-2030, Dự thảo Báo cáo Kinh tế - xã hội (Báo cáo 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế, xã hội 10 năm 2021-2030, phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội 5 năm 2026-2030) đưa ra 11 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu.

Nhiều đổi mới trong công tác đánh giá cán bộ

Về những điểm mới trong dự thảo Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng, Thủ tướng cho biết, Trung ương thống nhất bổ sung đánh giá, nhấn mạnh một số kết quả nổi bật.

Theo đó, công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ Đại hội XIII được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cấp ủy, tổ chức đảng đã thật sự đặt ở vị trí "then chốt", công tác cán bộ là "then chốt của then chốt", với nhiều đổi mới về đánh giá cán bộ.

Việc thực hiện 10 nhiệm vụ về xây dựng Đảng, 3 nhiệm vụ trọng tâm và 3 giải pháp đột phá Đại hội XIII đề ra, nhất là một số chủ trương, nhiệm vụ mang tính cách mạng, đặc biệt là triển khai cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đã được Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với phương pháp tổ chức thực hiện rất mới, quyết liệt, hiệu quả, toàn diện, đồng bộ, sâu sắc, đạt được những kết quả rất quan trọng, tạo nền tảng để đất nước ta vững vàng bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng.

Dự thảo bổ sung, nhấn mạnh trong phương hướng: Thực tiễn đã khẳng định sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng. Tiếp tục triển khai tích cực, toàn diện các giải pháp xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên; phát huy cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Xây dựng Đảng thật sự "là đạo đức, là văn minh" trong tình hình mới, tăng cường tính tiên phong, không ngừng nâng cao trí tuệ, bản lĩnh của Đảng cầm quyền để thực hiện sứ mệnh lãnh đạo, dẫn dắt đất nước ngày càng phát triển vì hạnh phúc, ấm no của nhân dân, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Tập trung hoàn thiện và triển khai thực hiện tổ chức bộ máy mới của hệ thống chính trị. Quan tâm, tạo nguồn cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ là người dân tộc thiểu số, cán bộ khoa học, kỹ thuật.

Về đề xuất bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng, Thủ tướng cho biết Ban Chấp hành Trung ương thống nhất báo cáo Đại hội XIV cho phép Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV lãnh đạo, chỉ đạo, nghiên cứu tổng kết thực tiễn để đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đảng, Cương lĩnh Chính trị xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội trình Đại hội XV của Đảng vào dịp 100 năm thành lập Đảng (1930-2030).