Lễ dâng hương tưởng niệm 981 năm Ngày sinh của Hoàng Thái hậu - Nguyên phi Ỷ Lan

Dự lễ dâng hương có Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Hà Nội Lê Kim Anh; Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa - khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu; Phó Bí thư Quận ủy, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long; cùng lãnh đạo các ban, ngành, UBND phường Hàng Gai và đông đảo các bô lão, nhân dân, du khách trên địa bàn.

Đình Yên Thái tọa lạc tại giao lộ giữa ngõ Tạm Thương (phố Hàng Bông) và phố Yên Thái, phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Đình Yên Thái là nơi thờ Hoàng Thái hậu - Nguyên phi Ỷ Lan.

Hoàng Thái hậu - Nguyên phi Ỷ Lan là Nguyên phi của Vua Lý Thánh Tông và là mẹ của Vua Lý Nhân Tông. Trong suốt hơn nửa thế kỷ (1063 - 1117), Nguyên Phi Ỷ Lan đã hai lần buông rèm nhiếp chính, là khi Vua Lý Thánh Tông ra chiến trường đánh giặc phương Nam và khi Vua Lý Nhân Tông còn nhỏ tuổi. Với tài năng và đức độ của mình, bà đã để lại dấu ấn sâu đậm trong Hoàng triều nhà Lý, giúp đất nước phát triển hưng thịnh, nhân tâm hòa hợp. Chính vì vậy, bà được Vua khen ngợi, cả triều đình và nhân dân quý trọng.

Theo "Đại Việt sử ký toàn thư" và những lời truyền tụng từ các vị bô lão làng Yên Thái, đình Yên Thái vốn được gọi là "Quán Đồng Thiên" - một trong bốn quán của Thăng Long xưa. Sau này, đình được đổi tên thành "Yên Thái linh từ" và luôn gắn liền với những công lao to lớn của Hoàng Thái hậu Ỷ Lan trong việc bảo vệ và phát triển đất nước. Đình Yên Thái không chỉ là nơi thờ cúng, mà còn là một biểu tượng văn hóa, tôn vinh những giá trị lịch sử, tinh thần đoàn kết của cộng đồng người dân Thủ đô.

Phát biểu tại lễ dâng hương, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Hàng Gai Nguyễn Mạnh Linh nhấn mạnh tầm quan trọng của buổi lễ như một dịp để nhân dân bày tỏ lòng tri ân đối với những cống hiến vĩ đại của Nguyên phi Ỷ Lan. Chủ tịch UBND phường Hàng Gai cho biết, theo sử sách để lại, ngày 25 tháng 7 năm Đinh Dậu (1117), Nguyên phi Ỷ Lan mất, thi hài được hỏa táng theo nghi lễ nhà Phật. Vua dâng tên thụy là Phù Thánh Linh Nhân Hoàng Thái hậu, táng ở Thọ lăng Thiên Đức (làng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh ngày nay). Đức Nguyên phi Ỷ Lan còn được người dân tôn làm Thành hoàng của làng Yên Thái, tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương cũ (nay thuộc phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm) - là nơi bà sinh sống.

Lễ dâng hương tưởng niệm 981 năm Ngày sinh của Hoàng Thái hậu – Nguyên phi Ỷ Lan, không chỉ là một hoạt động văn hóa truyền thống, tôn vinh những giá trị lịch sử - văn hóa, mà còn là cơ hội để cộng đồng giữ gìn, phát huy các di sản văn hóa truyền thống của dân tộc, góp phần bảo vệ và phát triển những nét đẹp của Thủ đô Hà Nội. Lễ tưởng niệm còn đánh dấu 30 năm Ngày đình Yên Thái được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, đồng thời khẳng định sự trân trọng và bảo tồn các giá trị văn hóa lâu đời của khu phố cổ Hà Nội.

Về lịch sử và giá trị văn hóa của đình Yên Thái, Chủ tịch UBND phường Hàng Gai Nguyễn Mạnh Linh cho biết, trải qua qua nhiều thời đại thăng trầm của lịch sử, qua nhiều lần tu sửa, đình vẫn giữ được kiến trúc khá tốt. Đình có quy mô kiến trúc vừa phải, được xây dựng ở trung tâm Thủ đô Hà Nội và còn tồn tại đến ngày nay là một điều hiếm có. Mặc dù đã trải qua nhiều biến động trong suốt chiều dài lịch sử, đình vẫn bảo tồn được nhiều hiện vật quý giá như: bia đá, chuông đồng, kiệu gỗ, ngựa đá, hoành phi, câu đối, các đồ khí tự và đặc biệt là 10 đạo sắc quý sớm nhất là sắc phong Cảnh Hưng thứ 14 (năm 1753); các văn bản chữ Hán, chữ Nôm để phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học lịch sử, mỹ thuật... Những hiện vật này không chỉ là di sản quý báu mà còn là tài liệu phục vụ công tác nghiên cứu khoa học về lịch sử, mỹ thuật.

Đình Yên Thái có kiến trúc theo kiểu chữ công, với gian chính giữa đặt tượng thờ bà Chúa (tức Nguyên phi Ỷ Lan), bên trái thờ tượng Mẫu, bên phải thờ Phật. Đình không chỉ là nơi thờ tự mà còn là nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng tâm linh của người dân trong khu vực. Được duy trì qua bao thăng trầm của lịch sử, đình Yên Thái vẫn vững vàng là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của người dân địa phương.

Lễ dâng hương là dịp để toàn thể cộng đồng cùng nhau tri ân những đóng góp của các bậc tiền nhân, đồng thời tiếp tục nỗ lực bảo tồn và phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa quý báu của Thủ đô Hà Nội.