Để triển khai thi hành kịp thời, hiệu quả Luật Hôn nhân và gia đình (Luật HN&GĐ) năm 2014, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND Thành phố ban hành Quyết định số 220/QĐ-UBND ngày 16/01/2015 để triển khai kế hoạch thi hành. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với UBND cấp huyện và các cơ quan có liên quan trong quá trình triển khai thi hành Luật HN&GĐ năm 2014.
Sau khi Luật HN&GĐ năm 2014 có hiệu lực thi hành, Sở đã chủ trì phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố, Ban Dân tộc Thành phố, Mặt trận Tổ quốc, UBND các quận, huyện, thị xã tổ chức các Hội nghị quán triệt, tuyên truyền, phổ biến; Sở Tư pháp đã phát hành sách, tờ gấp có nội dung liên quan đến lĩnh vực hôn nhân và gia đình như: Tìm hiểu một số quy định của pháp luật về hộ tịch, tìm hiểu một số quy định về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo,... để tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn cơ sở. Đặc biệt, đã phối hợp với Đài phát thanh và truyền hình Hà Nội xây dựng chuyên mục “Pháp luật và đời sống”, trong đó, có nhiều tiểu phẩm về hòa giải ở cơ sở về Luật HN&GĐ để tuyên truyền cho người dân, chuyên mục “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” có nhiều tình huống pháp lý liên quan đến Hôn nhân và gia đình.
Để việc triến khai thi hành Luật được đồng bộ, hiệu quả, Sở đã chỉ đạo UBND cấp huyện thực hiện các hoạt động tuyên truyền phổ biến Luật HN&GĐ năm 2014, Bộ luật Dân sự, Luật Hộ tịch, Luật Cư trú, Luật Nuôi con nuôi cho đội ngũ công chức lãnh đạo Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân, Thi hành án dân sự, Công an, Đoàn thanh niên, Hội liên hiệp phụ nữ, công chức tiếp nhận hồ sơ hành chính, công chức Tư pháp, công chức Tư pháp - Hộ tịch, Hòa giải viên, Tuyên truyền viên pháp luật, cán bộ chủ chốt của các xã, phường, thị trấn và công chức tiếp nhận hồ sơ hành chính về công tác hộ tịch.
Trong 04 năm qua, UBND cấp huyện đã tổ chức nhiều Hội nghị phố biến, quán triệt những nội dung cơ bản của Luật HN&GĐ năm 2014, tuyên truyền nội dung liên quan đến công tác Luật HN&GĐ như: Bộ luật Dân sự, Luật Hộ tịch, Luật Nuôi con nuôi, Luật Cư trú,... cho đội ngũ công chức và người dân... Các Phòng Tư pháp đã biên soạn các tin, bài tuyên truyền về Luật HN&GĐ năm 2014 để đăng tải trên Cổng thông tin điện tử, Đài truyền thanh; Tuyên truyền lồng ghép trong các Hội thảo, Tọa đàm; Tuyên truyền thông qua việc công chức tiếp nhận hồ sơ của công dân, qua các buổi hòa giải mâu thuẫn trong gia đình, hòa giải trước ly hôn.
Đáng chú ý, một số UBND xã, phường, thị trấn trên địa bàn Thành phố đã thành lập mô hình sinh hoạt cộng đồng như: Câu lạc bộ phụ nữ với pháp luật, Câu lạc bộ thanh niên với pháp luật, Tổ tư vấn tham gia giải quyết và bảo vệ quyền, lợi ích của phụ nữ và trẻ em... để tuyên truyền, phổ biến Luật HN&GĐ. Qua đó, đã nâng cao nhận thức của người dân về trách nhiệm, nghĩa vụ thực hiện Luật HN&GĐ.
Trong quá trình triển khai và thực hiện Luật HN&GĐ năm 2014, Sở Tư pháp luôn quan tâm chú trọng công tác hướng dẫn nghiệp vụ hộ tịch theo đề nghị của UBND cấp huyện, cấp xã. Sở đã chỉ đạo kịp thời Phòng Tư pháp tham mưu giải quyết hồ sơ đăng ký hộ tịch đảm bảo hồ sơ của công dân được giải quyết đúng quy định. Bên cạnh việc kịp thời ban hành văn bản nghiệp vụ để hướng dẫn cơ sở và trả lời đề nghị của công dân về thực hiện đăng ký kết hôn, đăng ký nhận cha, mẹ con và cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, hàng quý, Sở Tư pháp duy trì tổ chức giao ban với lãnh đạo Phòng Tư pháp để nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong công tác đăng ký, quản lý hộ tịch, qua đó, định hướng các nhiệm vụ chuyên môn giúp công chức Tư pháp hạn chế những sai sót trong quá trình giải quyết hồ sơ góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện các nhiệm vụ về đăng ký và quản lý hộ tịch.
Đến nay, Sở Tư pháp đã tổ chức 09 hội nghị để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về công tác đăng ký và quản lý hộ tịch cho công chức Tư pháp của 30 phòng Tư pháp và công chức Tư pháp-Hộ tịch của 584 xã, phường, thị trấn. Bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tư pháp cho hơn 1.000 công chức phòng Tư pháp, Lãnh đạo ƯBND cấp xã phụ trách công tác Tư pháp và công chức Tư pháp - Hộ tịch trên địa bàn Thành phố; Thực hiện 21 cuộc kiểm tra tại 21 UBND cấp huyện và 41 UBND cấp xã trên địa bàn Thành phố, trong đó, có việc thực hiện Luật hôn nhân và gia đình, 01 cuộc thanh tra về công tác hộ tịch.
Trong 04 năm qua, trên địa bàn Thành phố đã tiếp nhận 1.518 trường hợp đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài, Ghi chú kết hôn: 348 trường hợp; Đăng ký kết hôn trong nước: 192.664 trường hợp. Cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân: 288.048 trường hợp, trong đó 112.219 trường hợp cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân sử dụng mục đích kết hôn và 175.829 trường hợp cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân để sử dụng mục đích khác; Đăng ký nhận cha mẹ con: 4.741 trường hợp.
Có thể khẳng định, qua 4 năm thực hiện Luật HN&GĐ năm 2014, về cơ bản các TTHC theo quy định của Luật HN&GĐ trên địa bàn Thành phố được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Đa số yêu cầu đăng ký hộ tịch về kết hôn, nhận cha mẹ cho con, cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của công dân được giải quyết kịp thời; trình tự, thủ tục đăng ký hộ tịch được đơn giản hóa tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho công dân; việc ứng dụng CNTT trong đăng ký hộ tịch đã được quan tâm triển khai; việc phổ biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch ngày càng được coi trọng, nhận thức của người dân về vai trò, ý nghĩa của công tác đăng ký hộ tịch ngày càng được nâng cao.
