Xem xét kỹ tránh lạm dụng, thất thoát quỹ đất nông nghiệp của Thủ đô

Mục đích của Nghị quyết nhằm góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp sinh thái, bền vững; chú trọng đến sự tương tác giữa yếu tố môi trường, kinh tế - xã hội nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá, lịch sử trong nông nghiệp, nông thôn; phòng chống thiên tai, phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung.

Ngoài ra, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, thu nhập cho người nông dân thông qua sự kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm, du lịch sinh thái, trải nghiệm; góp phần hoàn thành thắng lợi mục tiêu tăng trưởng của ngành Nông nghiệp trong kỷ nguyên mới.

Dự thảo Nghị quyết gồm 5 chương và 13 điều, quy định rõ các điều kiện xây dựng công trình, loại công trình, tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được sử dụng để xây dựng công trình, các thủ tục cấp phép xây dựng…

Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, các chuyên gia cho rằng, đây là vấn đề đã đặt ra từ rất lâu trong nông nghiệp Thủ đô nhưng chưa được giải quyết một cách thỏa đáng, dứt điểm. Vấn đề nổi lên là mâu thuẫn giữa việc đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất nông nghiệp với yêu cầu quản lý sử dụng đất nông nghiệp. Nghị quyết HĐND quy định cụ thể các điều kiện, trình tự, thủ tục , loại công trình và tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được sử dụng cho mỗi loại cùng với những quy định về biện pháp quản lý và trách nhiệm, chế tài cụ thể, nghiêm minh sẽ giúp giải quyết cơ bản vấn đề tồn tại này.

Tuy nhiên, đây là vấn đề khá phức tạp. Các quy định trong nghị quyết không chỉ phải phù hợp với quy định pháp luật hiện hành, phù hợp với nội dung và phạm vi phân cấp, phân quyền trong Luật Thủ đô, lại vừa phải đơn giản, dể hiểu, dễ thực hiện và thuận lợi cho việc triển khai thực hiện và quản lý sau này.

TS. Lê Văn Hoạt, Hội đồng Tư vấn Dân chủ Pháp luật cho rằng, để tăng tính thuyết phục về sự cần thiết, nên có khái quát thực trạng tình hình xây dựng các công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp diễn ra trong thời gian vừa qua và những vấn đề phát sinh cần giải quyết.

Góp ý vào Điều 6 về lập và phê duyệt Phương án phát triển vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, TS. Lê Văn Hoạt đề nghị làm rõ nội dung: Theo quy định thì các doanh nghiệp, hộ gia đình, trên cơ sở phương án phát triển vùng sản xuất nông nghiệp tập trung đã được chính quyền cấp xã phê duyệt, để xây dựng phương án phát triển sản xuất kinh doanh của mình. Vậy trong trường hợp một doanh nghiệp hay hợp tác xã thuê đất, mua quyền sử dụng đất hoặc kêu gọi các hộ góp vốn bằng đất để phát triển sản xuất kinh doanh trên địa bàn có liên quan đến hai hay 3 xã thì sẽ xử lý thế nào?

Ông cũng đề nghị rà soát thêm việc quy định thời gian thực hiện các công đoạn cấp phép và Tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được sử dụng để xây dựng công trình để tránh vướng khi triển khai thực hiện.

TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Kiến trúc Đô thị Việt Nam góp ý về loại công trình được xây dựng. Tại Điều 7 dự thảo quy định 6 loại công trình bao trùm thực tiễn 6 vùng sản xuất tập trung hiện nay. Tuy nhiên, ông đề nghị xem xét thêm loại hình công trình: giáo dục trải nghiệm (khác với du lịch cảnh quan). Đây là loại công trình được đề cập đến trong Điều 32 Luật Thủ đô và nhất là mới đây đề cập đến trong Nghị quyết đổi mới giáo dục...

Về trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng (chương IV), tại Điều 9 đã quy định cụ thể về nội dung hồ sơ và thời hạn xem xét, thời hạn tồn tại công trình, thời hạn được xem xét cấp phép xây dựng với dự thảo tới 45 ngày là quá dài, nên quy định tối đa 30 ngày theo quy định chung.

PGS.TS. Bùi Thị An, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn kinh tế cho rằng, với tính chất đặc thù và nhạy cảm của việc sử dụng đất nông nghiệp, nghị quyết cần được xem xét kỹ lưỡng để vừa thúc đẩy phát triển, vừa tránh tình trạng lạm dụng, gây thất thoát quỹ đất nông nghiệp của Thủ đô.

PGS.TS. Bùi Thị An đề nghị bổ sung định nghĩa cụ thể về loại công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp; đơn giản hóa thủ tục cấp phép theo hướng một cửa, minh bạch, ứng dụng công nghệ số để giảm chi phí thời gian cho người dân; xây dựng cơ chế giám sát, xử lý vi phạm nghiêm minh và trách nhiệm giải trình rõ ràng của cơ quan cấp phép…

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất bổ sung thêm các văn bản pháp luật, như Luật Đất đai, Luật Xây dựng, và các Nghị định có liên quan, để đảm bảo tính đầy đủ và chặt chẽ; đồng thời, chỉ ra những điểm chưa phù hợp, có nguy cơ vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện.

Trong đó, nguy cơ "phạt cho tồn tại": Cần quy định bắt buộc khôi phục hiện trạng hoặc tháo dỡ đối với công trình trái phép trong vùng; không hợp thức hóa sau xử phạt hành chính, trừ trường hợp đủ điều kiện theo Nghị quyết và pháp luật đất đai.

Bên cạnh đó, các thủ tục cần đảm bảo tính minh bạch và công khai để người dân dễ dàng tiếp cận và thực hiện; cần có một cơ chế cấp phép đơn giản và rõ ràng hơn để người dân, đặc biệt là các hộ gia đình nhỏ, dễ dàng thực hiện…

Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Nguyễn Lan Hương trân trọng cảm ơn các ý kiến đóng góp của các chuyên gia và cho biết Mặt trận sẽ nghiên cứu đầy đủ các ý kiến, chắt lọc để bổ sung vào nội dung phản biện chung.

Nhấn mạnh về sự cần thiết của Nghị quyết, đồng chí Nguyễn Lan Hương cho biết, đây là một trong những nhiệm vụ phải triển khai để thực hiện Luật Thủ đô. Mặc dù dự thảo Nghị quyết đã bám sát 3 nội dung, nội hàm được điều chỉnh gắn với các quy định tại Luật Thủ đô 2024, tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu sâu các quy định tại Luật Thủ đô, quy hoạch Thủ đô để đảm bảo mục tiêu mang tính bền vững, đi vào thực tiễn...

Để đạt được điều đó, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Nguyễn Lan Hương lưu ý phải đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong quá trình thực hiện; có cơ chế phối hợp chặt chẽ, rõ ràng giữa các sở, ngành địa phương; đồng thời, bổ sung trách nhiệm của Mặt trận trong giám sát thực hiện Nghị quyết…