Ông Nguyễn Bá Đạm và ông Quách Văn Địch cùng các tác giả đạt giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội 2018
Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 11 năm 2018 đã công nhận 12 đề cử chính thức và trao 6 giải thưởng trên 4 hạng mục, tăng 2 giải so với thông lệ. Điều đó, nói lên một điều, ẩn sau cuộc sống thường ngày ở Hà Nội với bao lo toan, vất vả, thậm chí xô bồ vẫn còn vô vàn những tấm lòng “vì tình yêu Hà Nội” một cách sâu sắc và mãnh liệt.
Đã lâu ông giáo Nguyễn Bá Ðạm không xuất hiện trước công chúng. Năm nay, gần 100 tuổi, ai cũng nghĩ từ lâu ông đã lui về "ở ẩn". Nhưng đến khi ông được xướng danh trong hạng mục Giải thưởng Lớn, giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội năm 2018, nhiều người không khỏi ngỡ ngàng, ông Ðạm vẫn miệt mài chuẩn bị cho một cuốn sách về Hà Nội dự định xuất bản dịp cuối năm nay… Có thể công chúng chưa biết nhiều về ông giáo, “nhà sư tầm” hay “nhà nghiên cứu” Nguyễn Bá Đạm với công việc lặng thầm của mình. Nhưng những ai biết đến ông đều ấn tượng về một “tâm hồn Hà Nội” thâm trầm, sâu sắc, với lối sống giản dị, nền nếp và không kém phần tao nhã, thanh lịch trong đam mê sưu tầm đồ cổ và giao du trọng thị với các danh sĩ Hà Nội cùng thời. Tâm hồn Hà Nội ấy luôn trân trọng tới từng nét văn hóa của Thủ đô, lặng thầm viết ra những cuốn sách không to lớn, đồ sộ, uyên bác mà sử dụng rất nhiều những ký ức, trải nghiệm của bản thân, để với thời gian, sẽ thành ký ức của cả cộng đồng. Đó là những cuốn như “Thuở ấy Hà Nội”, “Hà Nội những câu chuyện kể từ cuối TK19-20”. Ngoài việc gấp rút hoàng thành bản thảo tập “Hà Nội xưa kia” dự kiến ra mắt vào cuối năm nay, ông Nguyễn Bá Đạm còn dự định vào giữa năm sau (2019) sẽ in một cuốn, tạm gọi “Những chuyện chưa kể về các danh họa Hà Nội”, trong đó, tập trung bút lực cho bộ tứ huyền thoại Nghiêm, Liên, Sáng, Phái…
Cũng giống như ông Nguyễn Bá Ðạm, câu chuyện của ông Quách Văn Ðịch khiến nhiều người phải ngưỡng mộ. Ông Ðịch là một nhà sưu tầm nghiệp dư. Hai chiếc mỏ neo khổng lồ (một chiếc dài hơn 6m) ông mua có giá hàng chục cây vàng. Sau này, nhiều nhà sưu tầm cổ vật trả ông với giá hàng tỷ đồng cho mỗi chiếc. Nhưng rồi ông nghĩ, chiếc mỏ neo này tìm được tại Hà Nội chứng tỏ thời xa xưa từng có những con thuyền rất lớn cập bến Thăng Long. Chiếc mỏ neo có thể làm sáng tỏ thêm về lịch sử Thăng Long - Hà Nội, nhất là trong hoạt động giao thương. Nhiều nhà nghiên cứu đánh giá những chiếc mỏ neo này có niên đại khoảng thế kỷ 17, thời mà Thăng Long tấp nập trên bến dưới thuyền. Ông đã tặng lại cho Bảo tàng Hà Nội, để những chiếc mỏ neo ấy tiếp tục được nghiên cứu. Ðiều kiện người đàn ông ấy đặt ra cho Bảo tàng Hà Nội hết sức đơn giản: Phải bảo quản hai chiếc mỏ neo ấy thật tốt và đem giới thiệu đến công chúng.
Một người nước ngoài khác cũng rất gắn bó với Hà Nội là ông Martin Rama, tác giả cuốn sách “Hà Nội, một chốn rong chơi” từng đoạt Giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội năm 2014. Hiện, ông đang khởi động dự án phát triển đô thị bền vững mang tên “Thí điểm mô hình mới tại một khối nhà” nhằm đưa ra một mô hình giúp giữ gìn hình ảnh Hà Nội cổ kính, giàu văn hóa và đậm đà bản sắc tiêng trong một Hà Nội hiện đại. Dự án này tiếp tục được đề cử giải thưởng Bùi Xuân Phái năm 2018. Ông Martin Rama chia sẻ, ông có kế hoạch mời một nhà làm phim trẻ tài năng tại Colombia tới Hà Nội thực hiện một thước phim ngắn thật ấn tượng để thúc đẩy dự án. Mặc dù để làm được điều này sẽ mất rất nhiều kinh phí, song ông Martin Rama khẳng định sẽ cố gắng thực hiện vì tình yêu với Hà Nội.
Cùng với ông Nguyễn Bá Đạm, ông Quách Văn Ðịch và ông Martin Rama, còn rất nhiều những tác giả khác nữa đã đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và phát triển Hà Nội, chỉ vì một lý do duy nhất: “Vì tình yêu Hà Nội”. Những hành động, ý tưởng khác nhau, nhưng có thể nói, tất cả đều hướng đến một đích chung để Thành phố đẹp hơn. Và điều đó khiến ta thêm tin tưởng vào sự giàu đẹp, lan tỏa của văn hóa Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến.