18 điểm úng ngập nếu xảy ra mưa lớn

Dự báo, năm 2017, nội thành Hà Nội còn tồn tại 13 điểm úng ngập cố hữu gồm: Quận Hoàn Kiếm 2 điểm, Ba Đình 2 điểm, Tây Hồ 1 điểm, Hai Bà Trưng 1 điểm, Hoàng Mai 3 điểm, Đống Đa 1 điểm. Ngoài ra, có 5 điểm úng ngập trên địa bàn quận Long Biên, Hà Đông. Như vậy, hiện tại, khi xảy ra các trận mưa trên 50mm/2 giờ đến 100mm/2 giờ, nội thành Hà Nội có 18 điểm úng ngập.

Theo Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội, phạm vi thoát nước khu vực nội thành được phân chia thành 5 lưu vực. Lưu vực Tô Lịch có diện tích khoảng 77,5km2 bao gồm toàn bộ khu vực trung tâm các quận: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai và một phần quận Tây Hồ và Thanh Xuân. Hệ thống hoạt động theo chế độ bơm cưỡng bức (qua trạm bơm Yên Sở 90m3/s) kết hợp tự chảy (qua đập Thanh Liệt). Hệ thống thoát nước lưu vực này đã được đầu tư xây dựng, cải tạo tương đối đồng bộ, trong đó, có Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở công suất 200.000m3/ngày đêm, ngoài ra có các trạm xử lý nước thải Bảy Mẫu, Kim Liên, Trúc Bạch.

Tương tự, lưu vực tả Nhuệ có diện tích khoảng 58km2 gồm khu vực quận Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm và một phần quận Tây Hồ, huyện Thanh Trì. Hệ thống thoát nước khu vực này chưa được đầu tư xây dựng, cải tạo đồng bộ. Khả năng tiêu thoát nước của lưu vực phụ thuộc lớn vào mực nước sông Nhuệ. Mặt khác, trên lưu vực có nhiều dự án liên quan đến hệ thống thoát nước đang được triển khai xây dựng như: Dự án Công viên hồ điều hòa Nhân Chính; Khu đô thị Phùng Khoang - Nam Cường; Vinhomes Paradise; Nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá... sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tiêu thoát nước.

Với lưu vực hữu Nhuệ có diện tích khoảng 52km2 gồm một phần khu vực Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm. Hệ thống thoát nước khu vực này chưa được đầu tư xây dựng, cải tạo đồng bộ. Khả năng tiêu thoát nước của lưu vực phụ thuộc lớn vào mực nước sông Nhuệ. Trên lưu vực này có nhiều dự án liên quan đến hệ thống thoát nước đang tiếp tục triển khai như dự án: Tuyến đường sắt trên cao; tuyến đường Trần Hữu Dực kéo dài; đường 70 kéo dài... sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tiêu thoát nước.

Đáng ngại, lưu vực thuộc quận Hà Đông có diện tích khoảng 47km2, là hệ thống thoát chung với 2 nguồn tiêu chính là thoát vào kênh Ba La ra trạm bơm Khe Tang và thoát vào kênh La Khê ra trạm bơm Yên Nghĩa đang trong quá trình xây dựng. Hệ thống thoát nước của khu vực này chưa được đầu tư xây dựng đồng bộ, nguồn tiêu chủ yếu bằng tự chảy ra sông Nhuệ và chưa có hệ thống thu gom xử lý nước thải.

Còn lưu vực quận Long Biên có diện tích khoảng 62km2, hạ tầng kỹ thuật của quận đang trong quá trình hoàn thiện hệ thống mạng lưới thoát nước theo quy hoạch. Hệ thống thoát nước của lưu vực chưa được đầu tư đồng bộ, hoàn chỉnh, chưa có hệ thống thu gom nước và xử lý nước thải. Nguồn tiêu chính của lưu vực này phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng tiêu thoát của sông Cầu Bây. Trên lưu vực có nhiều dự án đang triển khai thi công (dự án khu 96ha - cống hóa sông Cầu Bây; dự án cống nối hồ Đầu Băng - hồ Vục - hồ Tư Đình...), trong khi các công trình đầu mối như: Trạm bơm Gia Thượng, Cự Khối theo quy hoạch chưa được xây dựng; hiện nay có đầu tư trạm bơm tạm tại cầu Đông Trù với công suất 2m3/giây thoát ra sông Đuống.

Sẵn sàng kịch bản ứng phó

Cùng với việc thực hiện khẩn trương và quyết liệt các nhóm giải pháp ứng phó, Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội đã xây dựng phương án giải quyết cụ thể cho từng tình huống khi có mưa. Theo đó, lượng mưa dưới 50mm/2 giờ về cơ bản trong nội thành không có điểm úng ngập, chỉ tồn tại một số khu vực trũng gây đọng nước trên mặt đường. Lượng mưa dưới 100mm/2 giờ, ngoài huy động lực lượng ứng trực vệ sinh, thu dọn tấm chắn, vật cản trên các họng thu nước, công ty vận hành tối đa công suất của Trạm bơm Yên Sở và khả năng thoát nước của đập Thanh Liệt…; đặt các tổ bơm di động tăng khả năng thoát nước cho khu vực trũng; vận hành các cửa đập điều tiết để khai thác khả năng điều hòa nước các hồ: Hồ Tây A, B, Đống Đa, Thuyền Quang, Bảy Mẫu; sử dụng các phương tiện cơ giới thông tắc, bơm hút, giảm thiểu thời gian úng ngập các khu vực trũng, trọng điểm…

Trong trường hợp mưa rất to, lượng mưa trên 100mm/2 giờ, cùng với các biện pháp nên trên, Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội huy động 100% cán bộ, công nhân viên ứng trực, thực hiện vệ sinh, thu dọn tấm chắn, vật cản trên miệng ghi thu, hàm ếch…, kiểm tra, kịp thời lý vật cản làm ảnh hưởng, thu hẹp dòng chảy. Phối hợp với các lực lượng, chính quyền địa phương phân luồng giao thông, đóng cọc căng dây cảnh báo khu vực xảy ra úng ngập bảo đảm an toàn giao thông, tính mạng, tài sản nhân dân. Đảm bảo chủ động kiểm soát mực nước tại các cửa xả ra sông Nhuệ. Nếu mực nước sông Nhuệ tại Thanh Liệt lên dương 4,5m sẽ mở đập Thanh Liệt đưa nước về Trạm bơm Yên Sở; vận hành tối đa trạm bơm này để hỗ trợ tiêu cho sông Nhuệ, khu vực quận Hà Đông… Ngoài ra, phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn điều hòa nước hợp lý giữa nội thành và ngoại thành…

Để thực hiện tốt công tác thoát nước cho khu vực nội thành mùa mưa năm nay, tính đến giữa tháng 4, Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội đã bảo dưỡng định kỳ 31 hạng mục, chuẩn bị đủ vật tư, thiết bị, nhân lực dự phòng, sẵn sàng ứng trực 24/24 giờ khi xảy ra mưa lớn; ngoài ra, nạo vét 56.200 cống ngang, 4.000m3 bùn cống ngầm, 29.000m3 bùn mương sông và 69km trục chính cống các loại…