Để chuẩn bị cho mùa lễ hội 2018, ngay từ cuối năm 2017, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã xây dựng kế hoạch tổ chức, ban hành các văn bản đôn đốc các quận, huyện có những lễ hội lớn. Năm 2018 cũng là năm Trung ương Hội Phật giáo Việt Nam đề nghị các cơ sở Phật giáo không đốt vàng mã. Bởi vậy, các lễ hội lớn trên địa bàn như: chùa Hương, đền Sóc, đền Hai Bà Trưng... đều có nhiều chuyển biến tích cực trong công tác quản lý, nhất là không còn tình trạng cướp lộc, đốt vàng mã bừa bãi tại các cơ sở Phật giáo.
Lễ hội đền Sóc, năm nay, sau khi dâng lễ vật, một phần giò hoa tre, trầu cau được đưa vào hậu cung, một phần đưa xuống đền Hạ, đền Mẫu, đền Trình và đưa về các thôn phát lộc chứ không rước. Sau khi tế lễ, người dân được vào đền Thượng lễ thánh. Tại đây, Ban Tổ chức phát giò hoa tre cho người nào có nhu cầu. Trưởng Ban Quản lý di tích đền Sóc Lê Hữu Mạnh cho biết: Năm nay, ngoài 500 cành hoa tre kết thành giò dâng lễ, Ban Tổ chức cũng làm thêm 15.000 cành hoa tre để phát lộc cho nhân dân". Nhờ việc không tổ chức rước lộc, tung giò hoa tre tại sân đền Hạ và chuẩn bị số lượng giò hoa tre lớn nên đã không xảy ra tình trạng cướp lộc.
Vào mùng 6 tháng Giêng, lễ hội chùa Hương - lễ hội thuộc diện dài nhất, lớn nhất cả nước cũng bắt đầu diễn ra. Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức Nguyễn Văn Hậu, năm nay, chùa Hương kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ về thăm và được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt nên lượng khách đến chùa Hương đông hơn mọi năm. Riêng ngày khai hội đã có khoảng 50 nghìn lượt khách. Khách tham quan đông nên trong ngày khai hội và dịp rằm tháng Giêng, đôi lúc xảy ra ùn tắc cục bộ. Tuy nhiên, do sớm tổ chức tuyên truyền, vận động, năm nay tình trạng đốt vàng mã tràn lan giảm đáng kể. Các tượng Phật, khe đá cũng không còn những cảnh giắt tiền lẻ gây phản cảm. Quán triệt tinh thần không phát lộc tự phát, tình trạng tranh giành lộc nhà chùa cũng đã không xảy ra.
Năm 2018, Ban Quản lý chùa Hương cũng không cho phép xuồng máy hoạt động tại suối Yến. 4.500 thuyền chở khách đều được sơn thống nhất màu xanh. Việc trang bị phao cứu sinh cho các thuyền được xiết chặt. Bởi vậy, khách thập phương yên tâm hơn trên hành trình vãn cảnh. Để đảm bảo an ninh trật tự tại lễ hội, lực lượng công an huyện được tăng cường, tổ chức các phương án phân luồng giao thông khi đông khách. Ngoài ra, Ban tổ chức thông báo đường dây nóng, sẵn sàng tiếp nhận và xử lý phản ánh của khách hành hương.
Đối với các lễ hội lớn trên địa bàn thành phố như: Lễ hội gò Đống Đa (quận Đống Đa), lễ hội đền Hai Bà Trưng (huyện Mê Linh), lễ hội Cổ Loa (huyện Đông Anh)... nhìn chung tình hình an ninh trật tự tốt, không có tình trạng cờ bạc, bói toán hay đốt vàng mã tràn lan.
Theo phân cấp, việc quản lý di tích và tổ chức lễ hội đều thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương. Mỗi di tích đều có một Ban quản lý với sự tham gia của chính quyền, các đoàn thể và những người quản lý di tích. Từ thực tế hoạt động của các di tích, lễ hội, có thể thấy, hoạt động có bảo đảm an toàn, văn minh hay không phụ thuộc rất nhiều vào nỗ lực của chính quyền cơ sở. Với huyện Sóc Sơn, ngay từ cuối năm 2017, UBND huyện đã lên kế hoạch để chống nạn "cướp lộc". Ngoài tham khảo ý kiến của các chuyên gia văn hóa, còn lấy ý kiến của nhân dân địa phương về việc thay đổi nghi thức rước và phát lộc.
Theo đánh giá của các nhà chuyên môn và quản lý, sự thay đổi này chỉ là thay đổi cách thức tổ chức nhưng không thay đổi bản chất của lễ hội. Kết quả của thay đổi đó chính là một mùa lễ hội yên bình, để lại ấn tượng tốt trong lòng khách hành hương. Lễ hội đền Hai Bà Trưng cũng là một hình mẫu tốt về công tác tổ chức. Không chỉ khu vực bảo vệ cấp 1, khu vực ngoại vi cũng không được phép kinh doanh, mà dành không gian cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ truyền thống. Các ki-ốt kinh doanh do Hội Phụ nữ các xã trên địa bàn đảm nhiệm. Nhờ vậy, không có những hình ảnh phản cảm xảy ra, ngay cả ngày chính hội đông người.
Ngoài nỗ lực của chính quyền, các đoàn thể, để mùa lễ hội diễn ra an toàn, văn minh, rất cần sự hợp tác của người dân. Vào những ngày cao điểm nhiều lối đi của chùa Hương ngập trong rác do người dân xả ra. Dù Ban tổ chức các lễ hội chuẩn bị kỹ càng, nếu người dân không thay đổi ý thức, vẫn cố tình đốt vàng mã, rải tiền lẻ, nhét tiền lẻ vào tay tượng... thì sẽ vẫn còn những hình ảnh phản cảm. Để làm được điều này, TP Hà Nội đang đẩy mạnh "lấy xây để chống", cụ thể là triển khai Quy tắc ứng xử nơi công cộng (trong đó có quy tắc ứng xử tại các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo).
Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Tô Văn Động cho biết: cùng với việc tăng cường công tác quản lý, TP Hà Nội đang triển khai Quy tắc ứng xử nơi công cộng, trong đó có quy tắc ứng xử tại các cơ sở tôn giáo. Nhưng dù trong lễ hội hay sau mùa lễ hội, TP Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền Quy tắc ứng xử để nhân dân thấy được thế nào là đi lễ đúng truyền thống, văn hóa và văn minh…
