Những bước chuyển biến tích cực ban đầu

 

Theo Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh thành phố Hà Nội Nguyễn Minh Tuấn: ngày 30/11/2017, UBND thành phố đã ban hành Chỉ thị số 22/CT-UBND về thực hiện Chỉ thị 32/CT-TTg và Quyết định 1058/QĐ-TTg, ngày 19/7/2017, của Thủ tướng Chính phủ để triển khai kịp thời, hiệu quả các quy định của Trung ương, Quốc hội trong xử lý nhanh, dứt điểm nợ xấu và tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết số 42/2017/QH14.

 

Sau hai năm thực hiện Nghị quyết 42, việc xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn Hà Nội đã có những bước chuyển biến khá tích cực. Tính đến 30/6/2019, dư nợ xấu theo Nghị quyết 42 của hệ thống các TCTD trên địa bàn Hà Nội là 174 tỷ đồng; đã xử lý được 140,9 tỷ đồng nợ xấu (trong đó: khách hàng trả nợ 21,5 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 15,25%); Sử dụng dự phòng rủi ro để xử lý 86,5 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 61,39%); Xử lý tài sản bảo đảm để thu nợ 32,9 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 23,35%). Như vậy, tỷ lệ nợ xấu có những bước chuyển biến rõ nét, cụ thể tại thời điểm 31/7/2017, tỷ lệ nợ xấu là 2,8%/tổng dư nợ; đến 30/6/2019, tỷ lệ nợ xấu giảm xuống còn 2,02%/tổng dư nợ. Điều này phản ánh ý thức trả nợ của khách hàng đã cải thiện khi TCTD, Công ty quản lý tài sản các TCTD Việt Nam (VAMC) có quyền thu giữ tài sản bảo đảm (TSBĐ) theo Nghị quyết 42. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy Nghị quyết đã và đang phát huy hiệu quả, góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và đẩy mạnh công tác xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD.

 

Kết quả này là nhờ các quy định của Nghị quyết 42 đã cho phép các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nhiều cơ chế xử lý nợ xấu một cách đồng bộ, hiệu quả. Như việc VAMC được bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ theo giá thị trường, kể cả việc bán nợ xấu với giá trị thấp hơn giá trị sổ sách của khoản nợ nhưng phải bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật hiện hành. Các TCTD, VAMC có quyền thu giữ tài sản bảo đảm, qua đó, tác động đến ý thức tự nguyện trả nợ của khách hàng. Đồng thời, VAMC được bán nợ cho các tổ chức, cá nhân không có chức năng kinh doanh mua bán nợ...

 

Còn nhiều khó khăn khi triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14

Mặt khác, việc thu hồi nợ cũng còn gặp rất nhiều kho khăn như việc thực hiện quyền thu giữ TSBĐ (tài sản đảm bảo) của TCTD khó việc áp dụng trong thực tế. Cụ thể, theo Nghị quyết 42, quyền thu giữ TSBĐ đi kèm với điều kiện hồ sơ thế chấp phải có thỏa thuận về điều khoản thu giữ TSBĐ. Trong khi đó, tính đến thời điểm Nghị quyết 42 có hiệu lực, nhiều hợp đồng thế chấp chưa có điều khoản này. Do vậy, các TCTD phải đàm phán với bên vay để điều chỉnh hợp đồng và rất khó thuyết phục khách hàng ký phụ lục khi đã phát sinh nợ quá hạn. Ngoài ra, ngay cả với những khoản vay đáp ứng được điều kiện này, thì việc thực hiện quyền thu giữ TSBĐ của các TCTD vẫn cần đến sự hỗ trợ của cơ quan công an, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp.

 

Chia sẻ về các khó khăn khi xử lý nợ xấu, Giám đốc Trung tâm xử lý nợ Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam BIDV Nguyễn Danh Thắng cho biết: Hiện nay, đơn vị vẫn chưa thu được khoản nợ nào theo Nghị định 42 do các quy định mới chỉ nói rất chung chung về trách nhiệm của cơ quan công an, chính quyền địa phương các cấp trong quá trình thu giữ tài sản dẫn đến sự đùn đẩy công việc. Ví dự như Nghị quyết 42 quy định về trách nhiệm của cơ quan Công an trong việc thu giữ TSBĐ là  “Cơ quan Công an nơi có TSBĐ” (đối với tài sản là bất động sản) và “Cơ quan Công an nơi tiến hành thu giữ TSBĐ” (đối với tài sản là động sản) mà không quy định rõ là cơ quan Công an cấp nào (cấp tỉnh, cấp huyện hay cấp xã) do vậy rất khó thực hiện thu hồi nợ.

 

Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng MB Phạm Thị Trung Hà phản ánh việc xử lý nợ theo Nghị quyết 42 đến nay có dấu hiệu chững lại vì gần đây có hiện tượng người vay rủ nhau chây ì trong việc hợp tác với ngân hàng. Do theo quy định của Nghị quyết 42 khi thu giữ tài sản thì không cần có mặt của chủ tài sản nhưng họ vẫn tìm hết cách này cách khác làm đơn thư đi kiện, từ đó, dẫn đến việc các cơ quan chức năng mất thời gian để xác minh lại nguồn gốc tại sản. Mặt khác, khi thu hồi được tài sản và đem đấu giá thành công thì cũng rất khó khăn và khi đấu giá thành công được nhưng không bàn giao tài sản được, không sang tên được do người vay không chịu bàn giao tài sản nên người mua lại không mua nữa.

 

Đại diện Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam Techcombank cho biết, khu vực ngoại thành là nơi triển khai thu hồi nợ xấu rất khó khăn. Bởi tuy nhiều nhưng các khoản nợ tại đây thường nhỏ, chính quyền địa phương, tòa án, cơ quan thi hành án lại quá tải công việc nên các khoản vay này không được quan tâm giải quyết nhiều. Do đó, để Nghị quyết 42 đi vào cuộc sống, theo đại diện Ngân hàng cần phải rút kinh nghiệm từ hoạt động thực tiễn và đưa Nghị quyết trở thành 1 chương trong Luật để việc thực thi được hiệu quả.

 

Cần tiếp tục hoàn thiện để Nghị quyết 42 đi vào cuộc sống

 

Trước những vướng mắc trên, NHNN Hà Nội và các TCTD trên địa bàn kiến nghị, Bộ Tài chính cần bổ sung thêm trường hợp việc sang tên, đăng ký quyền sử dụng, quyền sở hữu bất động sản liên quan đến việc xử lý nợ xấu của TCTD vào trường hợp tạm thời chưa thu thuế, từ đó, góp phần thúc đẩy và giải quyết khó khăn trong việc xử lý TSBĐ của các khoản nợ xấu.

 

Trong việc thu giữ TSBĐ, đề nghị Bộ Công an cần có văn bản hướng dẫn để phân công trách nhiệm cụ thể của cơ quan công an các cấp hỗ trợ giữ gìn an ninh trật tự trong quá trình triển khai Nghị quyết 42.

 

Về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý TSBĐ thực hiện theo quy định hiện nay sẽ làm giảm số tiền thu hồi nợ của TCTD, dẫn đến nhiều trường hợp số tiền bán TSBĐ không đủ thu hồi nợ cho TCTD nhưng vẫn phải nộp thuế; mặt khác, quy định tại Luật thi hành án dân sự về việc người được thi hành án phải nộp phí thi hành án đang khuyến khích người phải thi hành án chây ỳ, không tự nguyện thi hành án, kéo dài thời gian thi hành án, vì vậy, đã ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của TCTD. Do đó, NHNN chi nhánh Hà Nội kiến nghị các Bộ, ngành, địa phương và đơn vị có liên quan cần tiếp tục tham mưu Thủ tướng Chính phủ có giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các TCTD liên quan đến thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý TSBĐ và việc nộp thuế khi chuyển nhượng TSBĐ.

 

Khẳng định Nghị quyết 42 rất quan trọng trong việc xử lý nợ xấu, mới đây, tại buổi Tiếp xúc cử tri về kết quả thực hiện Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Hà Nội, Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai sẽ được đoàn ĐBQH tập hợp, ghi nhận và phản ánh với Quốc hội và các cơ quan liên quan. Từ đó, có những điều chỉnh phù hợp để Nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống, góp phần giúp các TCTD tiếp tục phát huy tốt vai trò là kênh dẫn vốn chủ đạo và đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế.

 

Mặt khác, Chủ tịch HĐND TP Hà Nội yêu cầu các quận, huyện, sở ngành của thành phố thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 22/CT-UBND về việc thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 19/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 1058/QĐ-TTg ngày 19/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ, để triển khai kịp thời, hiệu quả các quy định của Trung ương, Quốc hội  trong việc xử lý nhanh, dứt điểm nợ xấu và TSBĐ của các khoản nợ xấu thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết 42, chỉ đạo triển khai các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tối đa các khoản nợ xấu phát sinh và nâng cao chất lượng tín dụng của các TCTD, QTDND trên địa bàn thành phố.