Hội nghị trực tuyến về thúc đẩy phát triển công nghiệp chế biến nông sản, cơ giới hóa nông nghiệp (15:54 21/02/2020)
Theo Bộ NN&PTNT, trong 10 năm trở lại đây, cơ giới hóa nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông sản của nước ta đã có những bước phát triển đáng kể. Hệ thống công nghiệp chế biến nông sản có công suất thiết kế khoảng 120 triệu tấn nguyên liệu nông sản/năm đã được hình thành.
Hệ thống công nghiệp chế biến bảo quản nông sản có trên 7.500 cơ sở quy mô công nghiệp gắn với xuất khẩu và hàng vạn cơ sở chế biến nông sản nhỏ lẻ, hộ gia đình.
Công nghệ chế biến nông sản Việt Nam đã đạt mức độ trung bình của thế giới. Một số ngành hàng có công nghệ và thiết bị chế biến tương đối hiện đại mang tầm khu vực và thế giới, như chế biến hạt điều, cà phê, lúa gạo, tôm, cá tra... Tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng của công nghiệp chế biến nông sản đạt khoảng 5-7%/năm. Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu nông sản tăng mạnh, bình quân tăng khoảng 8-10%/năm. Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt 41,3 tỷ USD, xuất khẩu tới hơn 186 nước và vùng lãnh thổ.
Công nghiệp chế biến nông sản giải quyết việc làm trực tiếp cho khoảng 1,6 triệu lao động, trong đó, phần lớn là con em nông dân, với mức thu nhập bình quân 5-7 triệu đồng/tháng. Về cơ giới hóa nông nghiệp, đến nay, trang bị động lực bình quân trong sản xuất nông nghiệp cả nước đạt khoảng 2,4 mã lực/ha canh tác. Cả nước hiện có hơn 7.800 doanh nghiệp cơ khí (có 95 doanh nghiệp có vốn trên 500 tỷ đồng); gần 100 cơ sở chế tạo máy, thiết bị nông nghiệp.
Điểm cầu thành phố Hà Nội có đồng chí Nguyễn Văn Sửu, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố
Tuy nhiên, Bộ NN&PTNT nhìn nhận vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế như nhiều cơ sở chế biến của nhiều ngành hàng có tuổi đời trên 15 năm (chiếm trên 70%) với thiết bị cũ, công nghệ lạc hậu, năng suất thấp (chè, cao su, sắn); hệ số đổi mới thiết bị chỉ ở mức 7%/năm (bằng 1/2 - 1/3 mức tối thiểu của các nước khác). Tổn thất sau thu hoạch còn lớn (10-20%) do thiếu cơ sở vật chất bảo quản đáp ứng yêu cầu.
Sản phẩm chế biến chủ yếu vẫn là sơ chế có giá trị gia tăng thấp (chiếm 70-85%); sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng cao chiếm khoảng 15-30% (thủy sản khoảng30%, các loại nông sản khác khoảng 10-20%, sản phẩm bao gói nhỏ cung cấp cho bán lẻ chỉ chiếm khoảng 10%).
Mức độ cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp một số khâu còn thấp, chưa toàn diện; trình độ trang bị máy động lực còn lạc hậu, hầu hết các máy làm đất công suất nhỏ, chỉ thích hợp với quy mô hộ và đất manh mún.
Cơ chế chính sách chưa đủ hấp dẫn việc đầu tư vào chế biến nông sản. Một số chính sách về đất đai, tài chính, tín dụng, khoa học công nghệ… chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn sản xuất kinh doanh. Nguồn lực để triển khai các chính sách đã ban hành còn hạn chế nên hiệu quả chính sách không cao.
Bộ NN&PTNT phấn đấu đến năm 2030 đưa công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản Việt Nam “đứng trong số 10 nước hàng đầu thế giới”, là trung tâm chế biến sâu và logistics nông sản toàn cầu, đồng thời có đủ năng lực chế biến, đáp ứng yêu cầu của sản xuất nông nghiệp.
Theo Bộ NN&PTNT, mục tiêu "Việt Nam phải đẩy mạnh nâng cao năng lực công nghiệp chế biến nông sản và thúc đẩy cơ giới hóa trong nông nghiệp” được xác định là nội dung căn bản góp phần nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững cho nông sản.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị
Kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Với mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam đưa công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản Việt Nam “đứng trong số 10 nước hàng đầu thế giới”, bởi vậy, chúng ta phải có chính sách tạo “cú đấm thép” để tháo gỡ vướng mắc phát triển cơ giới hóa và chế biến nông sản.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và các địa phương cần tập trung tháo gỡ khó khăn, phát triển công nghiệp chế biến để nâng cao giá trị sản phẩm gắn với tìm kiếm, mở rộng thị trường. Về tỷ lệ cơ giới hóa nông nghiệp nhìn vào thực tế còn rất thấp so với khu vực, cần phải đẩy mạnh.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng Chính phủ đưa ra hướng chính sách tín dụng cho sản xuất nông nghiệp theo hướng kéo dài thời hạn cho vay; đồng thời với kích thích đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp; thúc đẩy xây dựng thương hiệu gắn với quy hoạch xây dựng vùng nguyên liệu quy mô lớn, quy trình khép kín theo chuỗi liên kết; quan tâm đào tạo phát triển nguồn nhân lực chuyên sâu, nhất là nguồn nhân lực quản lý giỏi.
