Báo cáo tại Hội thảo cho thấy, để bảo tồn và phát huy văn hóa đặc sắc và giá trị kinh tế của sen, thành phố Hà Nội đã mở rộng các vùng trồng sen ở nhiều quận, huyện, thị xã, đến nay có khoảng hơn 600ha trồng sen, tập trung ở các địa phương, như: Mỹ Đức 188ha, Ba Vì 70ha, Mê Linh 65ha, Phúc Thọ 25ha, Ứng Hòa 25ha, Bắc Từ Liêm 25ha, Tây Hồ 19,6ha, Quốc Oai 18ha… 

 

Các đại biểu tham dự Hội thảo

 

Với quận Tây Hồ, diện tích trồng sen đang bị thu hẹp do quá trình đô thị hóa. Để bảo tồn và phát triển cây sen, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã giao Trung tâm Khuyến nông Hà Nội phối hợp với Viện Nghiên cứu rau quả đưa vào trồng thử nghiệm hơn 30 giống sen mới tại Hà Nội. Các giống sen do Viện Nghiên cứu rau quả tuyển chọn được qua việc lai tạo, nhập nội giống. Kết quả, đã chọn được gần 20 giống sen thích ứng tốt với điều kiện thổ nhưỡng của Hà Nội. Trong đó bao gồm các giống sen chuyên canh để lấy củ, hoa, làm tơ sen và lấy hạt cho năng suất, phẩm cấp vượt trội. 

 

Các đại biểu thưởng thức các sản phẩm đến từ sen

 

Nhằm khôi phục và bảo tồn giống sen Bách Diệp nổi tiếng của quận Tây Hồ, năm 2024, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã giao Trung tâm Khuyến nông Hà Nội triển khai mô hình “sản xuất hoa sen chất lượng, thích ứng với biến đổi khí hậu” tại quận Tây Hồ với quy mô 07ha tại 2 đầm sen Đầu Đồng và Thủy Sứ của quận Tây Hồ, đến nay đã đạt được kết quả rất đáng kích lệ, sen sinh trưởng phát triển tốt, cho hoa rất đẹp, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển du lịch sinh thái.

 

Sen có thể chế biến các món ăn ngon

 

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp… đã tập trung đánh giá thực trạng, định hướng, giải pháp phát triển sen trên địa bàn Hà Nội; bảo tồn phát triển sen Tây Hồ trong hệ sinh thái sen Việt Nam; kinh nghiệm khai thác giá trị kinh tế sen gắn với văn hóa du lịch của một số tỉnh, thành phố; thúc đẩy phát triển các làng nghề có sản phẩm từ sen và trao đổi kinh nghiệm sản xuất các sản phẩm từ sen của Hà Nội với các tỉnh, thành phố trên cả nước để tăng cường liên kết sản xuất và tiêu thụ, xúc tiến thương mại sản phẩm.

 

Theo PGS.TS Đặng Văn Đông - Viện Nghiên cứu rau quả (Bộ NN&PTNT), Việt Nam có 3 miền, vùng rõ rệt, cũng có 3 loại sen, đặc trưng cho mỗi vùng miền. Miền Nam có sen hồng Đồng Tháp; miền Trung có sen trắng Huế; miền Bắc có sen bách diệp hồ Tây. Đặc biệt, sen bách diệp hồ Tây được xếp vào nhóm nguồn gen đặc sản, quý hiếm cần được bảo tồn, phát triển.

 

Bí thư Quận ủy Tây Hồ Lê Thị Thu Hằng phát biểu tham luận tại Hội thảo

 

Trong khi đó, Bí thư Quận ủy, Chủ tịch HĐND quận Tây Hồ Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh, cây hoa sen không chỉ được khai thác sản phẩm từ hoa để cắm, trang trí mà hạt sen tươi, củ sen, hạt sen khô được sử dụng làm nguyên liệu để nấu ăn hay chế biến thành các sản phẩm ăn liền rất ngon và tốt cho sức khỏe; trà tâm sen, trà ướp hoa sen, trà lá sen... là những đặc sản gắn liền với thói quen thưởng thức trà của người dân Việt Nam. Bên cạnh đó, các nghệ nhân làng nghề còn sử dụng cây hoa sen làm nguyên liệu để tạo ra các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ lá sen như túi lá sen, nón lá sen... được du khách nước ngoài rất yêu thích khi tới du lịch nước ta. Rất nhiều sản phẩm từ sen đã được công nhận là mặt hàng OCOP tiêu biểu.

 

 

Tuy nhiên, thời gian qua, do nhiều lý do, diện tích trồng sen đã bị mai một. Để giữ gìn, khôi phục và phát triển diện tích trồng sen, giữ nét văn hóa của người Hà Nội, văn hóa của người Việt, quận Tây Hồ đã và đang triển khai thực hiện Đề án khôi phục trồng Sen Bách Diệp tại 18 hồ trên địa bàn được thành phố phê duyệt nhằm khôi phục và bảo tồn giống sen Bách Diệp nổi tiếng - phát huy giá trị kinh tế và văn hóa Sen Tây Hồ. Song song với đó, quận tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền để người dân hiểu về tiềm năng, lợi thế, vai trò của việc trồng sen, qua đó góp phần thúc đẩy, phát triển kinh tế, du lịch - văn hóa làng nghề trên địa bàn quận.

 

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Đình Hoa phát biểu tại Hội thảo

 

Phát biểu tại Hội thảo, thay mặt Ban tổ chức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Đình Hoa trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình, tâm huyết của các nhà khoa học, các đồng chí lãnh đạo, các nghệ nhân làng nghề đã dành tình cảm cho sự phát triển của cây sen Việt Nam nói chung và sen Hà Nội nói riêng. Đồng thời mong muốn, sau hội thảo sẽ có nhiều tổ chức, cá nhân quan tâm đến bảo tồn và tôn vinh phát triển sen Việt Nam trên địa bàn thành phố Hà Nội, thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp trồng sen gắn với phát triển du lịch và quảng bá hình ảnh địa phương; có nhiều hơn nữa các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng các sản phẩm đặc thù, thu hút du khách đến tham quan du lịch, trải nghiệm sen, bảo đảm cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp, góp phần phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô, lưu giữ nét văn hóa truyền thống trong sản phẩm sen Việt Nam nói chung và sen Hà Nội nói riêng…

 

Các đại biểu trao giấy chứng nhận hợp tác phát triển nghề trồng sen và các sản phẩm liên quan đến sen

 

Tại Hội thảo, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội tổ chức lễ ký kết các biên bản ghi nhớ hợp tác hỗ trợ công nghệ, xây dựng mô hình phát triển sen và hợp tác tiêu thụ sản phẩm của các tổ chức, cá nhân đại diện cho nhà khoa học, nhà quản lý và các hợp tác xã, doanh nghiệp trồng sen, sơ chế, chế biến, tiêu thụ sản phẩm từ sen.