Những chuyển biến tích cực
Theo Sở NN&PTNT, kể từ khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực đi vào cuộc sống, các cấp, các ngành thành phố đã quan tâm, chú trọng nhiều hơn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện với hy vọng vào sự “lột xác” của lĩnh vực kinh tế quan trọng này. Điều này thể hiện ở chỗ, Thành ủy đã ban hành Chương trình hành động số 24-CTr/TU, ngày 19/9/2013, về thực hiện Kết luận số 56-KL/TW, ngày 21/2/2013, của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn từ nay đến năm 2020. UBND thành phố ban hành Chương trình hành động số 204/CTr-UBND ngày 26/10/2018 về thực hiện Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 22/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường công tác triển khai thi hành Luật HTX năm 2012.
Đáng chú ý, để đẩy mạnh, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, tạo điều kiện để các HTX được hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước, UBND thành phố đã ban hành Quyết định số 8450/QĐ-UBND, ngày 5/12/2017, về việc phê duyệt Đề án “Đổi mới, phát triển kinh tế hợp tác trong HTX nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020”. Theo đó, Sở NN&PTNT đã phê duyệt kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, phân kỳ thực hiện trong năm 2019. Theo đó, Sở tổ chức 1 lớp tập huấn nâng cao trình độ cho cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác; 25 lớp tập huấn cán bộ quản lý HTX nông nghiệp về quản lý, chuyên môn… Đồng thời, hỗ trợ thành lập mới 25 HTX nông nghiệp, 20 HTX đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, 20 HTX tham gia hội chợ triển lãm, 3 mô hình HTX liên kết sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ hàng hoá nông sản và 2 mô hình HTX nông nghiệp liên kết chuỗi.
Chưa dừng lại, Sở đang tiếp tục triển khai thí điểm mô hình đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn ở HTX nông nghiệp, triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Phát triển 15.000 HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đến năm 2020” trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội cho biết: Luật HTX năm 2012 có hiệu lực từ ngày 1/7/2013, với bản chất ưu việt, khuôn khổ pháp lý thuận lợi cùng nhiều cơ chế, chính sách mới đã tạo điều kiện cho các HTX chuyển đổi, thành lập mới, nâng cao năng lực cạnh tranh. Đến nay, toàn thành phố có 1.092 HTX nông nghiệp, trong đó, ở nhiều địa phương đã chuyển đổi mô hình hoạt động khá hiệu quả. Đơn cử, huyện Gia Lâm có 35 HTX nông nghiệp đã chuyển đổi mô hình theo Luật HTX năm 2012, đạt 100%. Trong đó, nhiều HTX nông nghiệp của huyện đã áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, sản xuất liên kết theo chuỗi cho hiệu quả kinh tế cao. Ngoài ra, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn thành phố còn thành lập mới được 21 HTX nông nghiệp. Hiện nay, các HTX nông nghiệp đang giải quyết việc làm thường xuyên cho 31.430 lao động…
Khắc phục hạn chế, nâng cao năng lực hoạt động
Qua khảo sát thực tế, bên cạnh kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện Luật HTX năm 2012 trên địa bàn thành phố vẫn còn những hạn chế. Cụ thể, việc triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển HTX chưa đồng bộ, chủ yếu là hỗ trợ công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, còn lại các chính sách khác vẫn khó thực hiện. Trong đó, việc tiếp cận tín dụng vẫn là nội dung khó khăn nhất đối với các HTX nông nghiệp, do hầu hết các HTX đều không có tài sản thế chấp. Theo ông Nguyễn Văn Chí, đa số các HTX chưa tiếp cận được những cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, chưa được vay vốn tín dụng, chưa được hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, áp dụng công nghệ mới vào sản xuất...
Để Luật HTX năm 2012 đi vào thực tiễn, giúp nâng cao vai trò, năng lực cạnh tranh của lĩnh vực kinh tế tập thể, các cấp, các ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến Luật HTX, các chương trình phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM cho cán bộ, thành viên nâng cao nhận thức về HTX kiểu mới, thấy rõ được vai trò nhiệm vụ trong thực hiện chương trình xây dựng NTM ở địa phương. Tuyên truyền, giới thiệu các mô hình HTX nông nghiệp kiểu mới, tổ chức hoạt động hiệu quả để nhân rộng; đồng thời, vận động, khuyến khích thành lập mới các HTX, liên hiệp HTX theo luật.
Đối với các HTX đã tổ chức hoạt động theo luật, cần nâng cao năng lực hoạt động theo hướng mở rộng và nâng cao chất lượng các hoạt động dịch vụ kinh doanh như: Tưới tiêu; khuyến nông, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật canh tác mới, bảo vệ thực vật, thú ý; cung ứng giống, vật tư sản xuất; tín dụng nội bộ..., nhất là các dịch vụ đầu ra, khuyến khích phát triển sản xuất như cơ giới hóa đồng ruộng, dịch vụ chế biến tiêu thụ sản phẩm, sản xuất giống cây trồng vật nuôi... Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển HTX chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo hướng sản xuất nông sản hàng hóa; mở rộng liên doanh liên kết sản xuất theo hướng thâm canh, chuyên canh cao gắn với đầu tư chế biến, ứng dụng sản xuất giống cây trồng vật nuôi năng suất chất lượng, tăng sức cạnh tranh cho tiêu thụ sản phẩm; đảm bảo cung ứng nguồn giống chất lượng cho sản xuất ở địa phương.
Song hành với xử lý dứt điểm các HTX yếu kém, ngừng hoạt động lâu ngày bằng cách giải thể hoặc chuyển đổi sang hình thức hoạt động khác, các cấp, các ngành thành phố cần quan tâm hơn nữa tới chính sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, làm nền tảng cho việc tiếp cận khoa học, kỹ thuật mới. Đối với các ngân hàng, tổ chức tín dụng cũng cần vào cuộc mạnh mẽ, với những chính sách hỗ trợ đơn giản, dễ thực thi hơn, giúp HTX thuận lợi trong tiếp cận nguồn vốn để phát triển sản xuất kinh doanh.
