Tại hội nghị, ông Phạm Tự Khải, Trưởng thôn Lương Xá cho biết, sau khi các cơ quan chức năng có ý kiến công trình xây dựng ở đình Lương Xá (thôn Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa) là vi phạm công tác tu bổ di tích, Sở VH&TT Hà Nội đã có công văn đề nghị đình chỉ hoạt động xây dựng công trình; chính quyền thôn xã đã chấp hành và dừng thi công từ 31/7 đến 15/8.
Theo ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở VH&TT Hà Nội: sau khi khảo sát, lấy ý kiến của người dân địa phương, các nhà khoa học, tạm thời có 3 phương án được đưa ra. Thứ nhất là phá hết công trình đang làm mới, phục dựng lại dáng công trình cũ, tiếp tục sử dụng toàn bộ các cấu kiện gỗ có giá trị; Thứ hai, vẫn tiếp tục tu bổ như hiện nay nhưng sẽ dùng thêm các cấu kiện có giá trị của đình cũ; Thứ ba, tiếp tục xây dựng như hiện nay, không dùng cấu kiện gỗ mà những cấu kiện có giá trị sẽ được giao cho Bảo tàng Hà Nội đưa về trưng bày trong bảo tàng.
Báo cáo thực trạng xây dựng mới ngôi đình, ông Phạm Tự Khải - Trưởng thôn Lương Xá cho biết, đình Lương Xá đã nhiều lần tu bổ, trùng tu, lần tu bổ lớn gần đây nhất là vào năm 2003, đến nay cũng 15-16 năm, di tích đã xuống cấp, dột nát, nhân dân đã có nhiều ý kiến. Năm 2017, nhân dân thôn Lương Xá đã bàn và thống nhất mức đóng góp 200.000 đồng/khẩu.
Tuy nhiên, sau khi lên phương án thi công, dự trù kinh phí lên đến hơn 1 tỷ đồng, UBND xã tiếp tục xin ý kiến của nhân dân. Sau này, nhân dân đóng góp tăng lên và có nhà hảo tâm cùng góp sức, người dân thống nhất là dỡ ngôi đình làm lại. Phương châm đề ra là nếu các cấu kiện gỗ còn tốt đến 70% thì tiếp tục phục dựng đình bằng gỗ, còn nếu không bảo đảm thì sẽ làm bằng bê tông.
Ông Phạm Tự Khải cũng cho biết, với 3 phương án tạm được đưa ra, UBND xã sau khi lấy ý kiến của nhân dân, thống nhất đề xuất khắc phục theo phương án 2: Tiếp tục xây dựng mới 5 gian đại bái bằng bê tông và sử dụng lại một số cấu kiện gỗ giá trị, gắn ở phần đầu dư của các cột bê tông. Địa phương cũng xin phép thực hiện tôn tạo phần hậu cung theo biện pháp là làm bê tông từ phần xà dưới đến cột, từ phần xà trên đến ngói sẽ làm bằng gỗ. Ông Phạm Tự Khải cũng đề xuất, địa phương sẽ thực hiện một gian trưng bày những cấu kiện gỗ giá trị ngay tại đình…
Tại cuộc họp bàn về phương án khắc phục đình Lương Xá, ông Lê Thành Vinh, nguyên Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích khẳng định, sai phạm của đình Lương Xá đã rất rõ ràng, vì thế, việc xử lý ở đây là giải pháp tháo gỡ tình huống chứ không phải là giải pháp chung cho việc tu bổ, tôn tạo di tích. Việc này cần phải làm rõ để không tạo tiền đề xấu cho những sai phạm sau.
Trái với đề xuất của người dân thôn Lương Xá và UBND xã Liên Bạt, ông Lê Thành Vinh không ủng hộ phương án 1 và 2 với lý do phương án 1 cần quá nhiều kinh phí sẽ khó khả thi; còn nếu thực hiện phương án vừa xây mới vừa gắn cấu kiện gối đỡ vào các đầu dư cột bê tông thì sẽ tạo sự "chênh" cả về cấu trúc, vật liệu và phong cách.
Theo PGS.TS Phạm Mai Hùng, sai phạm trong tu bổ, di tích của đình Lương Xá là bài học quá lớn và cần phải nghiêm khắc nhìn nhận để không được xảy ra lần nữa. "Di tích nào cũng tùy tiện tu bổ rồi sau đó lại sửa sai như thế này thì Hà Nội sẽ mất hết di sản", PGS.TS Phạm Mai Hùng nhấn mạnh.
Kết luận tại hội nghị, ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở VH&TT Hà Nội cho biết, sẽ tiếp tục xin ý kiến của lãnh đạo TP về việc này. Việc khắc phục, tu bổ đình Lương Xá tuy gấp gáp nhưng không thể nóng vội, tùy tiện. Việc làm trước mắt là địa phương và người dân cần có phương án giữ gìn các cấu kiện đã bị hạ giải để chờ cơ quan chuyên môn đánh giá lại giá trị, từ đó sẽ có phương án phù hợp nhất.
