Hồ Hoàn Kiếm rộng 12ha, tách biệt hoàn toàn nước thải, đã được kè bê tông và đá, song một số nơi đã xuống cấp. Qua khảo sát hiện trạng Hồ Hoàn Kiếm, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết hồ đã mất khả năng tự làm sạch, nước bị ô nhiễm. Chất lượng nước suy giảm, độ PH cao ở mức 9,05 - 9,46. Hàm lượng dinh dưỡng dư thừa, hiện tượng tảo nở hoa dẫn đến mất oxy nghiêm trọng. Lớp bùn lắng đọng ngày một dày (từ 0,47 – 1,06m), chứa nhiều kim loại nặng và khí độc, ảnh hưởng đến sinh vật sống trong hồ. Nếu không tiến hành nạo vét, nguy cơ hồ Gươm trở thành một bãi lầy sẽ xảy ra.
Công ty Thoát nước Hà Nội cũng đề xuất xử lý duy trì chất lượng nước Hồ Hoàn Kiếm bằng chế phẩm Redocy-3C, chế phẩm đặc biệt xử lý hồ của CHLB Đức sản xuất theo đơn đặt hàng độc quyền của thành phố Hà Nội. Phương án thực hiện theo đúng quy trình xử lý chất lượng nước hồ bằng Redocy-3C đã được Sở Xây dựng chấp thuận.
Tại hội thảo, nhiều ý kiến của các nhà khoa học cho rằng, hồ Hoàn Kiếm là một địa chỉ văn hóa, tâm linh đặc biệt quan trọng với người dân thủ đô Hà Nội và cả nước. Hồ cũng gắn liền với lịch sử văn hoá Thăng Long - Hà Nội, là khu tham quan du lịch của thành phố Hà Nội. Khi thực hiện phương án xử lý, cải tạo môi trường hồ Hoàn Kiếm, cần thực hiện thận trọng, tính toán đầy đủ các yếu tố tác động, đặc biệt là việc bảo vệ hệ sinh thái đang sinh sống trong lòng hồ.
Góp ý tại hội thảo, GS Hà Đình Đức cho rằng, việc cải tạo môi trường nước hồ Gươm như hiện nay đã là muộn, nhưng cấp thiết phải làm, bởi hồ là nơi tụ thủy, nếu không làm gì sẽ thành đầm lầy rồi đất liền. Tuy nhiên, cần có đầy đủ về các thông số kỹ thuật, môi trường. Sau mỗi giai đoạn lại kiểm tra lại, bổ cập nước song song khi hút bùn để giữ mực nước.
Đại diện Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội đã đề xuất cho khoan giếng tại chỗ để lấy nguồn bổ sung nước bên cạnh nước mưa. Năm 2011, một cửa phai dùng để xả đáy, thau nước Hồ Hoàn Kiếm đã được xây dựng gần phố Hàng Khay, tuy nhiên, cửa phai này gần như không phát huy tác dụng suốt thời gian qua. Theo các nhà khoa học, nguồn nước bổ sung cần được tính toán kỹ, đưa ra nhiều giải pháp để cân nhắc lựa chọn.
Trân trọng cảm ơn ý kiến đóng góp của các nhà khoa học cũng như đại diện các sở, ngành Thành phố, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết sẽ đánh giá lại hiện trạng toàn bộ hệ sinh thái, hệ thủy sinh ở hồ Hoàn Kiếm để đưa ra phương án hợp lý nhất.
