Tôi gặp nghệ nhân Nguyễn Mạnh Hùng trong ngôi nhà cổ nhỏ nhắn, xinh xắn nằm gọn ở số 5 Hàng Da, nơi hàng ngày anh say mê tìm tòi, sáng tạo, thiết kế và thể hiện những tác phẩm nghệ thuật vô cùng độc đáo của mình. Với khiếu thẩm mỹ, óc sáng tạo, cộng với cảm quan nghệ thuật tinh tế, đặc biệt với đôi bàn tay tài hoa đầy biến ảo của mình, nghệ nhân Mạnh Hùng đã thổi vào những bông hoa, những cành lá vô tri vô giác một linh hồn và biến chúng thành những tác phẩm hoa nghệ thuật vô cùng đẹp, sang trọng, độc đáo với những nét riêng mà chỉ ở Thiên đường hoa nghệ thuật này mới có.
Chàng trai Phố Cổ thích chơi hoa
40 tuổi, nghệ nhân Nguyễn Mạnh Hùng đã có tới 26 năm gắn bó với hoa. Là một người Hà Nội gốc, anh bén duyên với hoa và đối xử với hoa bằng nghệ thuật khi mới 14, 15 tuổi. Hằng ngày, anh đi học một buổi, còn một buổi đến cửa hàng của cụ Hoàng Thị Ðào – nghệ nhân làm hoa giấy nổi tiếng thời bấy giờ, phụ giúp cụ làm những việc vặt như cắt dây thép, nhuộm mầu, vê cành ... Dưới sự hướng dẫn của cụ, dần dần đôi tay khô cứng của anh đã uyển chuyển, bắt những bông hoa được làm từ giấy can, giấy pơ-luya trở nên mịn màng, đẹp đẽ. Và dường như, cả tính cách con người cũng có phần uyển chuyển hơn. Hùng tâm sự, ngày xưa anh nghịch ngợm, bướng bỉnh nhưng giờ lành như một cánh hoa cắm trong những suy nghĩ về cái đẹp. Chính anh, nhiều khi cũng ngỡ ngàng bởi sự thay đổi của mình. Bởi lẽ, nghề hoa giấy, hoa lụa đòi hỏi sự tỉ mẩn, kiên trì rất cao mà với một người kiên trì nhất nhiều khi cũng nản. Lúc ấy, Hùng lại chỉ là một cậu bé, còn hiếu động, ham chơi, ham vui. Thế nhưng, chính sự tỉ mỉ, nắn nót để tạo ra những bông hoa tinh xảo đã đánh thức đam mê sáng tạo trong anh.
Anh cho biết, những năm 80 thế kỷ trước, người Hà Thành rất ưa chuộng hoa giấy nên có nhiều người hướng đến công việc này. Thời kỳ ấy, ngoài làm hoa giấy anh còn làm hoa lụa và học cách cắm hoa, trang trí hoa theo phong cách Ikebana của người Nhật tạo nên sự gần gũi với thiên nhiên và có chiều sâu. Nhưng 10 năm sau đó, hoa Trung Quốc du nhập ồ ạt và được người dân ưa chuộng vì nó có thể giặt sạch, giá thành lại thấp hơn, trong khi làm hoa lụa không thể sản xuất đại trà. Nghề làm hoa thủ công vì thế ít được ưa chuộng hơn trước. Gia đình anh chuyển hướng sang làm hoa tươi và trở thành "đầu mối" cung cấp hoa tươi cho các đại sứ quán, nhà hàng, khách sạn nước ngoài, sau đến là cắm hoa tươi nghệ thuật, thiết kế hoa cho đám cưới, lễ hội...
Tẩn mẩn, tỉ mỉ cả ngày đôi khi anh chỉ làm được một bông hoa hay một bó hoa vừa ý. Khi là cúc vàng khoe sắc tin yêu, lúc là cành mai già oằn nặng triết lý thời gian với bao nhiêu rêu phong quanh mình... Anh làm hàng không theo số lượng. Có lúc làm được hoa không bán, để bày ngắm cho thoả. Kinh nghiệm thổi hồn cho hoa, theo anh không chỉ cần sự kiên nhẫn, mà còn phải biết sáng tạo mọi lúc, mọi nơi. Hơn hai mươi năm nay, anh không nhớ là mình đã "thổi hồn" cho bao nhiêu bó hoa. Chỉ biết các mẫu thiết kế hoa của anh ngày càng được ưa thích và đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật.
"Phù thủy" hoa nghệ thuật
Từng đạt giải "Thiết kế xuất sắc thế giới" năm 2004, giải thưởng "Đôi bàn tay vàng ngành hoa nghệ thuật Việt Nam" và được phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân bàn tay vàng Hội đồng nghệ thuật Đông Dương", Nguyễn Mạnh Hùng luôn làm hài lòng bất cứ ai tìm đến với thiên đường hoa nghệ thuật của anh. Từ những cành hoa tươi, anh thỏa sức sáng tạo theo cảm hứng nghệ thuật để tạo ra những tác phẩm độc đáo, tinh tế ít ai sánh kịp, tạo nên tên tuổi nghệ nhân hoa Nguyễn Mạnh Hùng khắp trong nước và quốc tế.
 |
| Một tác phẩm do nghệ nhân Nguyễn Mạnh Hùng thực hiện tại cố đô Hoa Lư (4/2010) |
Anh thổ lộ: “Không chỉ cần nghệ thuật khéo léo, người kết hoa phải quan tâm đến sự phù hợp trong không gian trang trí, tập quán, tính cách của chủ nhân. Tôi có lợi thế hiểu được các loại hoa nên khi thiết kế, tôi luôn coi trọng vấn đề này.” Ví dụ như chủ nhân mệnh Kim không nên trang trí hoa đỏ, người làm thượng thọ không nên trang trí hoa nhiều màu sắc hay người Nhật không nên tặng hoa cẩm chướng. Thiết kế cho người dưới tuổi 20 cần gam màu lãng mạn, táo bạo; người trên tuổi 20 cần tông màu nhẹ nhàng. Chính vì vậy, nghệ nhân Nguyễn Mạnh Hùng còn vận dụng tính tâm lý, tính phong thủy, tính khoa học trong trang trí hoa.
Nhìn những tác phẩm hoa của nghệ nhân Nguyễn Mạnh Hùng, có lẽ ai cũng cảm nhận được đó là tài năng thiên phú, có sự kết hợp giữa tình yêu hoa với đôi bàn tay khéo léo cùng một tư duy sáng tạo.
Có thể sơ qua một vài thành tích của Nguyễn Mạnh Hùng như: Tác giả của con ong hoa cao 6m năm 2005, con rồng hoa dài 12m tại Festival hoa Đà Lạt 2007. Mâm lễ 2.000 hoa cúc xanh xếp thành hình đất nước dâng lên bàn thờ Quốc tổ tại đền Hùng, dâng đền mẫu Âu Cơ với hai cánh tay ôm lấy trái tim kết bằng 1.000 đóa hồng môn. Hùng cũng chính là người thiết kế bó hồng (hoa cưới) dài 1,6m lượn sóng, có đính những viên pha lê lấp lánh cho “đám cưới triệu đô” giữa chú rể tỉ phú Mỹ và cô dâu triệu phú Nga ở khu resort sang trọng Nam Hải (Hội An) năm 2008. Ngoài ra, Nguyễn Mạnh Hùng còn được biết đến với nhiều tác phẩm kết hoa tươi độc đáo, mang đầy tính nghệ thuật như: đôi rồng kết bằng hoa tại Lễ hội phố hoa 2009 Hà Nội, chiếc áo dài bằng hoa đạt kỷ lục tại Lễ hội hoa 2010 Hà Nội … hay gần đây nhất là đôi rồng cao 7m với hơn 60 ngàn bông hoa tại cố đô Hoa Lư mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội. Anh cho biết, hiện anh cũng đang ấp ủ nhiều kế hoạch đóng góp những tác phẩm hoa cho Thủ đô trong những ngày diễn ra Đại lễ, đặc biệt là Lễ hội hoa chào mừng Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.
Hà Nội bốn mùa hoa, ở đâu cũng có hàng hoa bán, mỗi sáng hoa tươi vẫn ngập tràn dù ngày nắng hay ngày mưa. Hoa được chở từ làng hoa Tây Tựu, làng hoa Ngọc Hà hay từ chợ hoa Yên Phụ... Hoa cứ mải miết theo người, người cứ mải miết yêu hoa, hoa và người tô thắm cho nhau. Hoa đối với người bằng hương, bằng sắc. Người đối xử với hoa như với người thân yêu. Trong cái mới vô vàn kiểu cách, ngày càng phong phú, tân kỳ hơn người Hà Nội vẫn dành cho hoa một sự nâng niu đầy văn hóa, hay nói cho đúng hơn là một phong tục tao nhã lâu đời của người Thăng Long - Hà Nội. Trong đó có nghệ nhân Nguyễn Mạnh Hùng.
