Được vinh danh "Công dân Thủ đô ưu tú" năm 2022 đúng vào dịp kỷ niệm 68 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2022), nhà nhiếp ảnh Quang Phùng không khỏi bồi hồi, xúc động. Dù đã ngoài 90, nhưng ông vẫn nhớ như in những ngày tháng 10 lịch sử của Thủ đô Hà Nội 68 năm về trước. Ông kể lại: Ngày ấy, tôi còn là một chàng trai 22 tuổi, thạo tiếng Anh, Pháp và cả nhiếp ảnh nên được chọn vào công tác cho Ban Liên hiệp Đình chiến. Ngày 8 và 9/10/1954, tôi được giao 10 cuộn phim với nhiệm vụ đi chụp tất cả các điểm có quân Pháp trú đóng ở Hà Nội. Cả hôm ấy, tôi lang thang khắp nơi và chụp hết sạch 10 cuộn phim, về nộp lại cho cấp trên - như những bằng chứng cho thấy quân Pháp không còn biểu hiện kháng cự.
Nhiệm vụ đã xong, ngày 10/10/1954, tôi cho phép mình lang thang. Tôi gặp và chơi rất lâu với một đám trẻ con đang chơi trò “nhảy ngựa”, trong bảy đứa trẻ đang leo trên cành phượng mà tôi chụp, có đến ba em mất bố. Ba người bố ấy là những chiến sĩ đã ngã xuống trước Ngày Giải phóng Thủ đô. Trong buổi sáng đó, tôi còn chụp ảnh một đôi vợ chồng trẻ. Người chồng trẻ có được chiếc xe đạp - một thứ đáng giá thời ấy, anh chở cô vợ trẻ mang thai đi dạo trong ngày vui của Thủ đô. Mệt, họ cùng nghỉ trên chiếc ghế ven hồ. Hà Nội hôm ấy rất vui. Hồ Gươm rất đẹp. Lại có thêm trẻ con, có tình yêu đôi lứa. Đời tôi không biết đã bao nhiêu ngàn lần dạo hồ Gươm, nhưng cuộc dạo quanh hồ Gươm, sáng 10/10/1954, là đẹp nhất.
Cũng năm 1954, nhà nhiếp ảnh Quang Phùng là một trong số ít phóng viên Việt Nam có những khuôn hình sống động về đoàn quân “trùng trùng tiến về giải phóng Thủ đô” trong thời khắc lịch sử. Năm 1954, sau ngày giải phóng Thủ đô, ông tham gia Ủy ban Quốc tế giám sát Hiệp định đình chiến Geneve. Ông là một trong số ít các nhà nhiếp ảnh chụp các phóng sự ảnh nữ tài tử Jane Fonda, ngôi sao điện ảnh Mỹ, khi bà thăm Hà Nội, vào tháng 7/1972. Dường như, nghề nhiếp ảnh đối với Quang Phùng là một sứ mệnh, đam mê và dấn thân. Các bộ ảnh của ông khi ra mắt luôn tạo được nhiều tiếng vang. Những tác phẩm trong thời chiến của nhà nhiếp ảnh Quang Phùng phải kể đến các bộ ảnh “độc nhất vô nhị” về “Bộ đội vào tiếp quản Thủ đô tháng 10/1954”, “Hà Nội thời chiến tranh chống Mỹ cứu nước; khoảnh khắc chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” của quân và dân Thủ đô, tháng 12/1972…
Nghệ sĩ Quang Phùng chia sẻ, từ khi nghỉ hưu (năm 1993), ông mới có thời gian dành trọn niềm đam mê với nhiếp ảnh. Với sự miệt mài, tỉ mỉ, sáng tạo, ông làm việc không biết mệt mỏi. Bao năm qua, ông đều đặn đi, đều đặn chụp, dù thời tiết thất thường, dù nhiều khi sức khỏe không được tốt. Thậm chí nhiều lúc, ông còn đội mưa, chịu ướt sũng để bắt được những khoảnh khắc đẹp của cỏ cây, hoa lá. Người ta có thể chớp lấy khoảnh khắc ở một thời điểm nào đó nhưng ông có thể chờ đợi khoảnh khắc đẹp, hoàn hảo từ mùa này sang mùa khác, từ năm nay sang năm khác.
Nghệ sỹ nhiếp ảnh Quang Phùng thu vào ống kính của mình tất cả các góc cạnh của cuộc sống, nhất là cuộc sống thường nhật của người dân Hà Nội và các vấn đề bất cập diễn ra xung quanh. Ông đặc biệt quan tâm đến vấn đề phản biện nhằm giúp Thủ đô thay đổi theo chiều hướng tốt hơn. Vì theo ông, đó là những bất cập mà Hà Nội cần khắc phục, việc chuyển tải những bất cập đó qua ảnh sẽ góp tiếng nói để Thành phố thay đổi. Đó là những bức ảnh chụp bốt điện bị viết vẽ, phun quảng cáo nhem nhuốc; những cây cổ thụ bị mục gốc ở hồ Gươm; những hàng cây phong bị đóng cũi quanh hồ; những cây chết khô khẳng khiu... Các bức ảnh về đề tài phòng, chống ma túy của ông đã tạo được hiệu ứng xã hội rất lớn. Những bức ảnh “Hoa rơi mặt hồ” là lời cảnh báo về ô nhiễm mặt nước hồ Hoàn Kiếm được nhiều người quan tâm. Cuốn sách ảnh “Dạo quanh Hồ Gươm”, bộ ảnh “Ma túy lộng hành giữa Thủ đô”, triển lãm “Hoa rơi mặt hồ”; gánh hàng rong;… đã truyền tải những câu chuyện thời đại bằng hình ảnh mà không một sách vở có thể thay thế được.
Được xem là cây đa, cây đề trong làng nhiếp ảnh Thủ đô và là tác giả của những bộ ảnh đắt giá về Hà Nội, với ông, được ghi lại những khoảnh khắc về các góc cạnh đời sống xã hội ở Thủ đô, mang triết lý sâu sắc, trở thành đam mê vô tận…
Cùng với danh hiệu "Công dân ưu tú Thủ đô" năm 2022, với những đóng góp của mình, nhà nhiếp ảnh Quang Phùng cũng đã được nhận giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội (năm 2013); Huy chương Vì sự nghiệp An ninh Tổ quốc (năm 1995); Huy chương Vì sự nghiệp Ngoại giao Việt Nam (năm 1996); Huy chương Vì sự nghiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam (năm 1999); Huy chương Vì sự phát triển của Nhiếp ảnh Việt Nam (năm 2002), Giải thưởng Văn học nghệ thuật Hà Nội 1991-1995; Giải nhất Liên hoan Ảnh Việt Nam lần thứ XVI năm 1990…
