Tiềm ẩn những nguy cơ
Qua rà soát của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho thấy, trên địa bàn thành phố phát sinh lượng lớn chất thải rắn ra môi trường. Đơn cử, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt đô thị của 12 quận và thị xã Sơn Tây là 4.528 tấn/ngày. Còn tại nông thôn, tổng lượng phát sinh chất thải rắn là hơn 2.200 tấn/ngày. Về chất thải công nghiệp thông thường, toàn thành phố phát sinh khoảng 750 tấn/ngày, chủ yếu tập trung từ hoạt động sản xuất công nghiệp. Trong đó, lượng rác không nguy hại phát sinh khoảng 646 tấn/ngày. Hiện nay, các đơn vị, cơ sở sản xuất đã tự phân loại ngay tại nguồn để phục vụ nhu cầu tái chế, tái sử dụng lại chất thải công nghiệp.
Theo số liệu thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, tổng khối lượng chất thải nguy hại công nghiệp trên địa bàn thành phố phát sinh khoảng 160,8 tấn/ngày, tỷ lệ thu gom, vận chuyển khoảng 89,8% (tương đương hơn 144 tấn/ngày), tỷ lệ xử lý đạt 83,17% (tương đương hơn 133 tấn/ngày). Còn lại một số cơ sở do lượng chất thải công nghiệp phát sinh quá ít hiện được lưu giữ tạm thời tại cơ sở. Tương tự, về chất thải y tế, trên địa bàn thành phố có khoảng 5.440 cơ sở y tế, khám chữa bệnh. Lượng chất thải rắn y tế phát sinh gần 9,8 tấn/ngày, trong đó, 1,13 tấn/ngày là rác thải nguy hại được xử lý tại chỗ bằng lò đốt tại các bệnh viện và tại các khu xử lý tập trung. Tổng lượng chất thải rắn y tế của các bệnh viện, cơ sở y tế đã được thu gom, xử lý là 294 tấn/tháng, đạt 100%. Lượng rác thải y tế được thu gom, phân loại tại nguồn đồng bộ với việc bố trí các điểm thu gom rác thải phù hợp và theo đúng quy cách quy định để tái chế, tái sử dụng hoặc xử lý.
Trong lĩnh vực xây dựng, theo thống kê sơ bộ, lượng chất thải rắn thải ra hằng ngày trên địa bàn thành phố khoảng 2.000 tấn, chưa tính đến khối lượng phát sinh đột biến từ các dự án xây dựng, giao thông. Trong thành phần chất thải rắn chủ yếu là gạch và bê tông. Đây là nguồn đầu vào khả thi để thực hiện xử lý, tái chế, bởi trên địa bàn thành phố chỉ có 4 bãi đổ chất thải rắn xây dựng gồm Nguyên Khê, Vân Nội, Vĩnh Quỳnh, Dương Liễu nhưng hiện cơ bản đã lấp đầy.
Nhiều ý kiến cho rằng, với lượng chất thải rắn nếu không được xử lý tốt sẽ dẫn đến hàng loạt hậu quả tiêu cực đối với môi trường sống. Ví như, nước rò rỉ từ các bãi chôn lấp rác thải không hợp vệ sinh sẽ gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm. Dù việc xử lý chất thải công nghiệp độc hại đã được thành phố quan tâm, nhưng để xử lý tận gốc khó có thể thực hiện trong một sớm, một chiều. Một trong những nguyên nhân sâu xa chính là sự thiếu ý thức của một số doanh nghiệp xử lý chất thải công nghiệp, lén lút đổ chất thải nguy hại ra môi trường không phải là không có.
Chú trọng giải pháp phòng ngừa
Công tác xử lý chất thải nguy hại khu công nghiệp, đô thị, cụm công nghiệp, cơ sở y tế, làng nghề thời gian qua được Sở Tài nguyên và Môi trường quan tâm thực hiện theo đúng quy định về quản lý chất thải và phế liệu. Sở cũng đã phối hợp với Ban Quản lý các Khu công nghiệp và Chế xuất, các sở, ngành liên quan triển khai nhiệm vụ rà soát, điều tra các cơ sở sản xuất công nghiệp, kiểm kê nguồn thải công nghiệp, xây dựng cơ sở dữ liệu về tình hình ô nhiễm công nghiệp. Các sở, ngành liên quan của thành phố cũng đã triển khai nhiệm vụ rà soát, điều tra các cơ sở sản xuất công nghiệp, kiểm nguồn thải công nghiệp, xây dựng cơ sở dữ liệu về tình hình ô nhiễm công nghiệp. Kết quả điều tra cho thấy 9/9 khu công nghiệp trên địa bàn thành phố đi vào hoạt động đã có trạm xử lý nước thải tập trung. Các doanh nghiệp đầu tư thứ phát trong các khu công nghiệp đều tiến hành xử lý nước thải sơ bộ sau đó được thu gom vào trạm xử lý đạt quy chuẩn trước khi xả thải ra môi trường. Tại 43 cụm công nghiệp đang hoạt động ổn định, đến nay, đã xây dựng hoàn thành và cơ bản hoàn thành 21 trạm xử lý nước thải tập trung, đạt tỷ lệ 48,9%. Kết quả quan trắc 60 cơ sở đang hoạt động bên trong các cụm công nghiệp cho thấy: 51/60 cơ sở xả nước thải đạt quy chuẩn.
Đáng chú ý, đến nay, trên địa bàn thành phố đã và đang triển khai nhiều dự án như: Dự án xây dựng ô chôn lấp rác theo công nghệ chôn lập bán hiếu khí Fukuoka (Nhật bản) tại Khu xử lý chất thải Xuân Sơn (thị xã Sơn Tây) công suất 240 tấn/ngày; Dự án xây dựng khu xử lý chất thải Đồng Ké (huyện Chương Mỹ) và nhiều dự án xây dựng nhà máy xử lý rác thải theo hình thức xã hội hóa. Đơn cử như Dự án xây dựng nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt công suất 2.000 tấn/ngày đêm, tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn (huyện Sóc Sơn) theo hình thức hợp đồng BOT; Dự án xây dựng nhà máy xử lý rác Phương Đình, tại huyện Đan Phượng công suất 200 tấn/ngày...
Để tăng cường công tác quản lý ô nhiễm công nghiệp trên địa bàn thành phố, hướng tới phát triển bền vững, bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế với môi trường, cùng với hoàn thiện cơ chế, chính sách, nâng cao năng lực hiện quả quản lý nhà nước, ngành Tài nguyên và Môi trường Hà Nội tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ bảo vệ môi trường. Tham mưu thành phố tạo cơ chế, chính sách khuyến khích tổ chức, cá nhân than gia xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường; phát huy các phong trào quần chúng tham gia bảo vệ môi trường..., từ đó đề ra xuất các giải pháp ứng phó kịp thời. Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tăng cường công tác giám sát xả thải của doanh nghiệp tại các khu, cụm công nghiệp theo đúng quy định của pháp luật; đẩy mạnh tuyên truyền, kêu gọi toàn xã hội tham gia tích cực trong công tác bảo vệ môi trường nói chung và môi trường công nghiệp nói riêng.
Với việc triển khai đồng bộ những giải pháp nêu trên, hy vọng công tác bảo vệ môi trường trong lĩnh vực công nghiệp sẽ có nhiều chuyển biến tích cực hơn nữa. Qua đó, tạo môi trường sống trong lành cho người dân, góp phần xây dựng Thủ đô ngày càng xanh - sạch - đẹp.
