Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung phân tích đánh giá hiện trạng hệ thống cây xanh đô thị và giải pháp nâng cao chất lượng quản lý, phát triển cây xanh đô thị trên địa bàn Thành phố; Nghiên cứu bổ sung danh mục cây xanh cho đô thị tại Hà Nội; Giải pháp quản lý, bảo tồn và phát triển cây xanh đô thị; Đánh giá, xác định một số loại cây bản địa có khả năng hấp thụ, giảm thiểu bụi mịn và ô nhiễm không khí ở Việt Nam.
Ông Nguyễn Đức Hưng, Giám đốc Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật thành phố Hà Nội cho biết, trên các tuyến đường phố thuộc địa bàn 12 quận nội thành và 17 huyện, thị xã Sơn Tây, khối lượng quản lý theo phân cấp của đơn vị là 2,4 triệu m2 thảm cỏ, cây mảng, hàng rào, hoa lưu niên, cây cảnh; 1.500m2 hoa thời vụ; khoảng 194.000 cây bóng mát, 510.000 cây Keo, Tràm, Bạch đàn trên 644 tuyến đường phố của 12 quận, 107 tuyến đường cao tốc, quốc lộ, vành đai, đường tỉnh, các đường trên địa bàn các huyện, thị xã Sơn Tây. Qua số liệu thống kê chưa đầy đủ UBND cấp huyện quản lý khoảng 460.900 cây tại các địa bàn còn lại.
Thống kê sơ bộ cũng cho thấy, trên địa bàn 12 quận có hơn 8.000 cây cổ thụ (có độ tuổi tối thiểu 50 năm hoặc cây có đường kính từ 50cm trở lên tại chiều cao 1,3m của cây). Một số cây này đã bước sang tuổi già cỗi, có biểu hiện sinh trưởng kém. Ngoài ra còn có một số loài cây không thuộc chủng loại cây bóng mát trồng đô thị như dâu da, vông, dướng, trứng cá dễ bị gẫy đổ khi gặp mưa gió, quả chín rụng bẩn, hấp dẫn ruồi, nhặng.
Từ năm 2020 đến nay, khoảng 140.000-150.000 cây bóng mát được cắt tỉa mỗi năm trên toàn địa bàn thành phố theo phân cấp. Hệ thống cây bóng mát sau khi được cắt tỉa về cơ bản đã đảm bảo an toàn, hạn chế bị gẫy đổ trong mùa mưa bão.
Giai đoạn 2016-2020, Sở Xây dựng đã giao các đơn vị thực hiện trồng được 987.187 cây bóng mát, cây lâm nghiệp các loại; 113.155 cây cảnh đơn lẻ, khóm; 147.450m2 cây mảng, thảm cỏ theo chương trình trồng 1 triệu cây xanh. Triển khai kế hoạch số 76/KH-UBND ngày 8/3/2023 của UBND Thành phố về việc trồng mới 500.000 cây xanh đô thị trên địa bàn giai đoạn 2021-2025, Thành phố đã thực hiện trồng 101.758 cây xanh, dự kiến tiếp tục trồng khoảng 400.000 cây xanh.
Ông Nguyễn Đức Hưng cũng cho biết công tác quản lý, phát triển cây xanh đô thị vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc như thiếu một số quy định cụ thể để thực hiện công tác quản lý, nghiệm thu, thanh quyết toán duy tu, duy trì hệ thống cây xanh. Công tác cắt tỉa cây bóng mát đôi khi còn chưa đạt yêu cầu về kỹ thuật, ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây và khả năng tạo bóng mát.
Quá trình chăm sóc, duy trì cây bóng mát chưa áp dụng công nghệ, kỹ thuật mới. Công tác cắt tỉa chủ yếu đảm bảo an toàn cho người dân, phòng chống thiên tai mà chưa quan tâm nhiều đến cảnh quan, tính thẩm mỹ, trang trí đô thị và chưa có biện pháp bổ sung chất dinh dưỡng cho cây.
Còn theo TS.KTS Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch Chi hội Kiến trúc sư cảnh quan Việt Nam, xét trên cả nước, cây xanh đường phố ở Hà Nội nổi trội hơn nhiều các thành phố khác với nhiều tuyến đường có dải phân cách rộng trồng cỏ và cây xanh… điều đó đã góp phần tạo không nhỏ tạo nên diện mạo của Thủ đô.
Mặc dù gặt hái được nhiều thành tựu trong phát triển cây xanh đô thị, nhưng chỉ số về tiêu chuẩn đất cây xanh còn thấp, chưa đạt 50 cây/km. “Với chỉ số này thì khoảng cách cây xanh trung bình đang là hơn 20m, khoảng cách quá xa cho tiêu chuẩn trồng cây đường phố - khoảng cách trồng cây tiểu mộc, trung mộc và đại mộc lần lượt là 4 - 8m, 8 -12m và 12 -15m”, TS.KTS Phạm Anh Tuấn chia sẻ.
Bên cạnh đó, đến thời điểm hiện tại, thành phố Hà Nội vẫn chưa có danh sách chính thức quy định về các loại cây bóng mát trồng, hạn chế trồng và cấm trồng trong khu đô thị. Điều này đã khiến công tác quản lý gặp rất nhiều khó khăn trong việc kiểm soát hoạt động trồng, thiếu cơ sở cho việc xử lý các trường hợp vi phạm trong công tác trồng cây đô thị.
Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Thế Công phát biểu tại Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Thế Công nhận định, đã có nhiều bài học được chỉ ra như cần khảo sát chi tiết, thống kê số lượng, vị trí địa điểm, phân tích điều kiện sinh trưởng của từng chủng loại cây, lựa chọn loài thay thế. Ngoài ra, cần xây dựng tiêu chí để phân loại, lập phương án thay thế một số chủng loại cây xanh già cỗi, có sự tham vấn ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học về nội dung này. Các ý kiến cũng thống nhất là cần tăng cường tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân để nâng cao ý thức bảo vệ cây xanh, tránh các trường hợp "bức tử" cây như đã xảy ra. Trong trường hợp xử lý, thay thế cây cần lấy ý kiến cộng đồng rộng rãi; công khai, minh bạch các nội dung từ chủ trương, kế hoạch đến phương án, đơn vị thực hiện để đạt được sự đồng thuận của người dân và dư luận xã hội.
