Những kinh nghiệm tốt cần duy trì
Thời gian qua, HĐND các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố đã liên tục đổi mới, nâng cao chất lượng các kỳ họp. Trong đó, công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp được chỉ đạo chặt chẽ, đúng quy trình, quy định. Ngoài các nội dung thường kỳ, HĐND một số quận, huyện, thị xã còn ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề thiết thực với từng địa phương. Tiêu biểu như HĐND quận Hoàn Kiếm ban hành Nghị quyết về tăng cường công tác quản lý trật tự đô thị và đảm bảo vệ sinh môi trường; HĐND quận Thanh Xuân ban hành Nghị quyết về “Quản lý, chống lấn chiếm đất công, đất nông nghiệp trên địa bàn”; HĐND quận Long Biên ban hành Nghị quyết về thông qua Đề án: “Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác thi đua khen thưởng trên địa bàn quận giai đoạn 2016 - 2020”; HĐND quận Hoàng Mai ban hành Nghị quyết về giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri; HĐND huyện Đan Phượng ban hành Nghị quyết về tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới; HĐND huyện Thạch Thất ban hành Nghị quyết về bảo tồn, khôi phục và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống huyện Thạch Thất giai đoạn 2016 - 2020, Nghị quyết về nâng cao chất lượng CCHC, năng lực công tác và ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức vien chức giai đoạn 2016-2020…
Chủ tịch HĐND quận Tây Hồ Nguyễn Văn Thắng cho biết, ngoài phối hợp với UBND, Ủy ban MTTQ quận chuẩn bị kỹ lưỡng về xây dựng báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết…để tăng tính công khai, các kỳ họp Thường trực HĐND quận đều mời khoảng 100 cử tri dự họp. “Việc mời cử tri dự kỳ họp là phương pháp đổi mới tiến bộ, giúp cử tri quan sát ngay cả cách điều hành của chủ tọa, cách thức chất vấn, phát biểu của từng đại biểu-người mình trực tiếp bầu đại diện. Từ đó nhận xét từng đại biểu qua các cuộc tiếp xúc cử tri, ghi nhận những gì họ làm, chưa làm được”, Chủ tịch HĐND quận Tây Hồ nhấn mạnh.
Khác với Tây Hồ, ở HĐND quận Cầu Giấy lại đổi mới theo cách chuyển tài liệu sớm cho các đại biểu nghiên cứu chậm nhất trước 5 ngày diễn ra khai mạc kỳ họp. Trước khi chuyển cho đại biểu, các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp đều được Thường trực, các ban HĐND quận nghiên cứu, xem xét, thu thập thông tin, khảo sát thực tế, lắng nghe ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động... đảm bảo tính phản biện tại cuộc thẩm tra và tính chuyên sâu. Do vậy, các báo cáo thẩm tra của các ban thể hiện tính nghiêm túc, chính xác, đúng thực tế, không xuôi chiều, có tính phản biện sâu sắc, có chất lượng, đưa ra kỳ họp có tính thuyết phục cao. Còn ở huyện Sóc Sơn, theo Phó Chủ tịch HĐND huyện Nguyễn Tất Thanh, đổi mới kỳ họp của HĐND huyện chính là việc trình bày các báo cáo ngắn gọn để dành thời gian cho các đại biểu phát biểu ở tổ, ở hội trường và chất vấn trực tiếp… nhằm nâng cao tính dân chủ, tính tích cực của đại biểu. Đặc biệt, tất cả các kỳ họp đều truyền thanh trực tiếp 2/3 chương trình kỳ họp để cử tri, nhân dân trong huyện nắm rõ, giám sát việc thực hiện của các cơ quan chức năng.
Cần cố gắng để đáp ứng sự mong đợi cử tri
Dù đã nỗ lực, nhưng cũng còn một số điểm cần lưu ý trong quá trình chuẩn bị, tổ chức kỳ họp, để ngày một đáp ứng sự kỳ vọng của cử tri và nhân dân. Đó là một số đại biểu HĐND các quận, huyện, thị xã tham gia lần đầu, vẫn còn chưa chú trọng nâng cao kỹ năng hoạt động, nên cách thức phát biểu thảo luận các nội dung, đặt câu hỏi chất vấn tại các kỳ họp HĐND còn chưa cao, chưa đi vào trọng tâm; thời gian dành cho đặt câu hỏi từ 3 đến 5 phút, nhưng một số đại biểu duy trì mức độ hỏi ở 10 phút, không đi thẳng vào vấn đề, gây lãng phí thời gian thảo luận. Đáng lưu ý, phiên chất vấn và trả lời chất vấn ở HĐND một vài huyện chưa thật sôi nổi, thực chất, hiệu quả, cử tri chưa đồng tình với phần trả lời của chính quyền, phòng, ban. Cũng chính việc bố trí cán bộ giúp việc cho HĐND cấp huyện chưa cụ thể trong Luật, thiếu hướng dẫn nên việc chuẩn bị tài liệu cho kỳ họp ở một số địa phương chưa kịp thời, nộp báo cáo chậm, thông tin chưa liên thông ở bộ phận văn phòng HĐND-UBND với Thường trực, các ban và đại biểu HĐND.
Nhiều đại biểu HĐND các quận, huyện: Cầu Giấy, Sóc Sơn, Đống Đa, Chương Mỹ cho rằng, để hoạt động của HĐND hiệu quả, trong đó, có tổ chức, điều hành các kỳ họp, Thường trực HĐND thành phố cần tham mưu cho Thành ủy thống nhất cơ cấu bí thư kiêm chủ tịch HĐND, hay Phó Bí thư kiêm Chủ tịch HĐND. Bởi hiện nay, có địa phương Chủ tịch HĐND là Bí thư cấp ủy, có nơi là Phó bí thư cấp ủy; phó chủ tịch thường trực HĐND cấp huyện có nơi cơ cấu Ủy viên Thường vụ, có nơi là cấp ủy viên. Điều này thể hiện năng lực điều hành các kỳ họp, nhất quán cụ thể hóa chủ trương của cấp ủy để ban hành các chương trình, nghị quyết phù hợp. Phó Chủ tịch HĐND huyện Phúc Thọ Khuất Thị Thu Tuấn và Phó Chủ tịch HĐND quận Tây Hồ Trần Lan Hương đề xuất giải pháp, thành phố cho thực hiện việc tách, kiện toàn Văn phòng HĐND cấp huyện để nâng cao hiệu quả công tác tham mưu, phục vụ cho HĐND huyện, trong đó chuẩn bị tốt các kỳ họp. Sở dĩ một vài địa phương chậm muộn báo cáo, tờ trình gửi đến đại biểu nghiên cứu trước, chính là bộ phận giúp việc chuyên trách cho HĐND chưa bố trí được.
Điều quan trọng để nâng cao chất lượng các kỳ họp phụ thuộc nhiều vào kỹ năng mỗi đại biểu. Nếu đại biểu có kỹ năng tốt, phát biểu tốt, lý luận tốt thì mọi vấn đề được trao đổi rõ ràng tại kỳ họp, từ đó có quyết sách đúng, phù hợp. Mong rằng, mỗi đại biểu HĐND các cấp hãy tự trau dồi kiến thức, kỹ năng, phát huy hết trách nhiệm của mình, tăng tính phản biện ở kỳ họp, bảo vệ quyền lợi, trách nhiệm với cử tri.