Bộ tài liệu “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh” cho học sinh Hà Nội được Sở GD&ĐT Hà Nội phối hợp với Nhà xuất bản Hà Nội phát hành năm 2010. Bộ tài liệu nhằm hướng dẫn kỹ năng sống có văn hóa cho học sinh phổ thông; định hướng và chỉ dẫn hành vi cá nhân trong sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh cho học sinh. Cùng một nội dung nhưng mỗi nhà trường đã tự tìm phương pháp giảng dạy phù hợp để truyền đạt kiến thức cho học sinh, lồng ghép, tích hợp các môn học khác nhau, các hoạt động, các phong trào với việc giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh của người Hà Nội. Song song với việc giảng dạy đại trà bộ tài liệu theo 5 vấn đề cơ bản: Khái niệm thanh lịch, văn minh; Phong cách thanh lịch, văn minh; Giao tiếp thanh lịch, văn minh; Ứng xử thanh lịch, văn minh nơi công cộng; Ứng xử thanh lịch, văn minh với thiên nhiên môi trường, ngành GD&ĐT còn tổ chức hội thi chuyên đề về Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh trong giáo viên và học sinh. 

 

Cụ thể, ngành GD&ĐT đã tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi chuyên đề Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh THCS năm học 2016 - 2017. Hội thi là cơ hội để các giáo viên trau dồi nghiệp vụ sư phạm, bổ sung kỹ năng xử lý tình huống. Hội thi đã thu hút 625 trường THCS, 209 trường THPT tham dự. Qua tuyển chọn, đã có 60 thầy cô giáo THCS, 34 thầy cô giáo THPT được vào vòng trong. Nhiều thầy cô giáo có tuổi đời rất trẻ, dù kinh nghiệm chưa nhiều nhưng với tinh thần ham học hỏi, sự nỗ lực đã thể hiện những tiết dạy ấn tượng như: Cô Nguyễn Thu Trà, sinh năm 1991, Trường THCS Mai Dịch, Cầu Giấy; Đỗ Thị Xuân, sinh năm 1992, trường THCS Thắng Lợi, Thường Tín… Hay như những thầy cô với gần 25 năm tuổi nghề, vừa đứng lớp vừa tham gia quảy lý: cô Lê Thị Như Hoa, Trường THCS Trần Phú, Phú Xuyên; cô Hoàng Ngọc An, Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai…

 

Các tiết giảng dạy dự thi, hầu hết các giáo viên đảm bảo tính chính xác, khoa học, khắc sâu được kiến thức cơ bản, trọng tâm. Mục tiêu dạy học chuyên đề cũng được cụ thể hóa. Hội thi đã đánh dấu một bước vượt bậc trong việc sử dụng hợp lý các phương tiện, đồ dùng dạy học như: sơ đồ mình họa, tranh ảnh, băng hình… Bên cạnh đó, các thầy cô còn tự mày mò, sưu tầm, ghi hình, biên tập làm minh chứng sống động, ghi lại lối sống nhân văn, thanh lịch, lối sống trọng tình, tri ân với nguồn cội… Việc đổi mới phương pháp dạy học còn thể hiện rõ nét ở cách tổ chức hoạt động trong giờ học. Học sinh không còn phải nghe giảng một cách thụ động mà thay vào đó, các em được làm việc thực sự, được nói lên những điều còn trăn trở, băn khoăn. Hệ thống câu hỏi gợi mở khoa học và những tình huống sư phạm hấp dẫn, học sinh được đối thoại với thầy cô và bạn bè. Qua mỗi tiết học, học sinh càng cảm nhận rõ hơn về nếp sống thanh lịch, văn minh của người Hà Nội… 

 

Các thầy cô giáo luôn xác định giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh vừa là trách nhiệm vừa là thách thức trong nghề nghiệp. Học sinh không chỉ được Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh ở những môn học xã hội như Ngữ văn, Giáo dục công dân mà các thầy cô giáo còn tìm cách lồng ghép ngay cả trong những tiết học về tự nhiên như Toán, Hóa học, Vật lý… Số lượng giáo viên dạy môn tự nhiên tham gia Hội thi đạt 17/60 giáo viên, điều này càng chứng tỏ sức lan tỏa của Bộ tài liệu trong đội ngũ giáo viên.

 

Cùng với hội thi của giáo viên, cuộc thi về lịch sử với chủ đề “Em yêu lịch sử Việt Nam” dành cho học sinh cũng là nội dung góp phần thực hiện hiệu quả việc giảng dạy bộ tài liệu “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh”. Cuộc thi trải qua nhiều vòng ở cấp trường, quận, huyện, chung khảo cấp Thành phố. Các vòng sơ khảo chọn được 5.800 bài dự thi chung khảo, trong đó có 2.000 bài ở cấp THCS, 3.800 bài cấp THPT. Giữa tháng 11/2016, cuộc thi khép lại, Ban giám khảo đã chọn được 415 bài đoạt giải, gồm: 30 giải Nhất, 78 giải Nhì, 112 giải Ba. 195 giải khuyến khích. Các đơn vị đạt giải cao phải kể đến các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa… Tiêu biểu cho khối các trường là: THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, THPT Nguyễn Tất Thành… 

 

Hội thi giáo viên dạy giỏi chuyên đề Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh THCS và Cuộc thi “Em yêu lịch sử Việt Nam” chỉ là 2 trong nhiều hoạt động giúp làm tăng sức lan tỏa của bộ tài liệu “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh”. Ý nghĩa và thành quả của những hoạt động này thực sự đã mang lại những dấu ấn trong thực tiễn dạy và học. Qua đó, học sinh được nâng cao nhận thức, đội ngũ giáo viên cũng được nâng cao hơn về trách nhiệm bởi giáo dục học sinh không phải chỉ bằng chuyên môn mà còn bằng nhân cách của người thầy…