Hiện, đồng bào dân tộc thiểu số của thành phố sinh sống ở tất cả 30/30 quận, huyện, thị xã với tổng số gần 68.00 người, thuộc 37 thành phần dân tộc, chiếm 0,9% dân số toàn thành phố. Trong đó dân tộc Mường chiếm 78,5%, ngoài ra còn có dân tộc Tày, Dao, Nùng, còn lại các dân tộc thiểu số khác. Đồng bào dân tộc chủ yếu sinh sống ở 14 xã thuộc 5 huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Mỹ Đức.
Xác định công tác dân tộc là một nhiệm vụ cấp thiết, có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần phát triển nền kinh tế-xã hội của thành phố, những năm qua, thành phố đã liên tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; kịp thời nắm bắt tư tưởng, nguyện vọng của nhân dân, động viên bà con khắc phục mọi khó khăn, không trông chờ, ỷ lại; tích cực vươn lên lao động sản xuất, xóa đói giảm nghèo.
Cùng với việc đẩy mạnh việc tuyên truyền giáo dục pháp luật trong vùng đồng bào DTTS, thành phố còn luôn chú trọng, quan tâm chăm lo đến đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần cho đồng bào các DTTS, đồng bào vùng sâu, vùng xa, coi đó là một nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt trong quá trình công tác. Trong giai đoạn từ 2011 đến 2015, thành phố đã đầu tư 1.276 tỷ đồng cho 202 công trình, dự án, trong đó nhiều công trình về đường giao thông, trạm y tế, trường học...được hoàn thiện và đưa vào sử dụng và phát huy được hiệu quả.
Ngoài ra, thành phố kêu gọi các quận nội thành đăng ký hỗ trợ đầu tư 46 công trình văn hoá thôn với kinh phí hỗ trợ đầu tư 92 tỷ đồng và 5 dự án nâng cấp điện với tổng kinh phí 101 tỷ đồng được đầu tư bằng nguồn vốn của Tổng Công ty Điện lực Hà Nội.
Cùng với đó phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã được các cấp, các ngành, MTTQ và các tổ chức đoàn thể phối hợp triển khai thực hiện đạt kết quả tích cực. Tỷ lệ gia đình đồng bào DTTS miền núi đạt danh hiệu “Gia đình văn hoá” hàng năm ngày càng tăng. Công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá các dân tộc ngày càng được chú trọng. Hàng năm, thành phố đã triển khai mua sắm trang thiết bị chuyên dùng cho trung tâm văn hoá tại các xã vùng đồng bào DTTS miền núi với tổng kinh phí là 1,3 tỷ đồng.
Công tác y tế đối với các xã vùng DTTS miền núi của thành phố luôn được quan tâm đầu tư. Đến nay 14/14 xã đồng bào dân tộc miền núi đã đạt tiêu chí quốc gia về y tế, 100% số người nghèo, cận nghèo và người dân các xã, thôn đặc biệt khó khăn được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí. Hàng năm, Ban Dân tộc thành phố cũng phối hợp với các ngành chức năng tổ chức các chương trình khám, tư vấn sức khoẻ và phát thuốc miễn phí cho hàng ngàn lượt đồng bào DTTS thuộc đối tượng hộ nghèo và các học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Trong 5 năm qua, đã xây dựng, sửa được 218 nhà tại 5 huyện có các xã vùng đồng bào dân tộc với mức hỗ trợ nhà xây mới 40 triệu đồng/nhà, sửa chữa 20 triệu đồng/nhà, tổng kinh phí gần 8 tỷ đồng.
Nhận thấy công tác chăm lo đời sống cho đồng bào dân tộc là một trong những mắt xích quan trọng để thúc đẩy kinh tế - xã hội, thành phố đã có nhiều chính sách khuyến khích bà con phát triển kinh tế bằng nhiều hình thức như: chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi… Trong những năm vừa qua, Ban Dân tộc thành phố đã phối hợp Thành đoàn Hà Nội và Hội LHPN các cấp đã đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế, cải thiện đời sống, làm giàu chính đáng gắn với cuộc vận động toàn dân chung sức xây dựng NTM.
Các cấp hội đã cho hội viên phụ nữ dân tộc thiểu số vay từ các nguồn vốn gần 2 tỷ đồng, tư vấn giới thiệu việc làm cho 400 lao động là cán bộ, hội viên, con em người dân tộc thiểu số. Riêng năm 2016, Ban Dân tộc thành phố đã phối hợp với Trung ương Hội LHPN Việt Nam cho 448 hộ tại 9 xã huyện Ba Vì vay vốn chăn nuôi bò sữa. Qua các hoạt động trên đã giúp hơn 100 gia đình hội viên, phụ nữa DTTS thoát nghèo.
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia đưa thông tin về cơ sở miền núi, vùng sâu, vùng xa, Ban Dân tộc đã phối hợp Sở TT&TT Hà Nội thực hiện kế hoạch đưa báo Đảng, báo chuyên biệt cho các xã đồng bào dân tộc. Hiện nay, 14/14 xã vùng đồng bào DTTS đã có hạ tầng viễn thông băng rộng cố định đảm bảo cho người dân trên địa bàn có thể truy cập dịch vụ internet và đã được phủ sóng thông tin di động. Hiện nay, Sở TT&TT đang chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông triển khai cung cấp dịch vụ công ích đến các đối tượng thụ hưởng theo Quyết định số 1168/QĐ-TTg của Chính phủ phê duyệt trong đó có 14 xã đồng bào DTTS miền núi.
Nhờ những nỗ lực của thành phố, cuộc sống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn thủ đô đã có bước cải thiện rõ nét, mặc dù còn đó những khó khăn, thách thức nhưng với những gì mà cấp ủy Đảng, chính quyền thành phố quan tâm, tạo điều kiện sẽ là động lực, là niềm tin để bà con các dân tộc thiểu số đồng sức, đồng lòng xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp.
Trong giai đoạn 2016-2020, theo kế hoạch, thành phố sẽ nghiên cứu đầu tư 2.324 tỷ đồng với mục tiêu đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, tạo sự chuyển biến về năng suất, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực, tăng dần tỷ trọng dịch vụ, du lịch, công nghiệp. Tập trung các giải pháp xây dựng đời sống văn hoá, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá tốt đẹp của các dân tộc.
