Vận tải HKCC ở Hà Nội đã có lịch sử phát triển trên 115 năm. Khởi đầu là Công ty Thổ địa Bắc Kỳ do Pháp thành lập năm 1899 để xây dựng và vận hành những tuyến xe điện trong Thành phố (Tramway). Đến nay, toàn Thành phố có 96 tuyến xe buýt. Mạng lưới tuyến đã đạt mức độ bao phủ trên gần 72% phạm vi địa giới hành chính gồm 12 quận nội thành và 26/40 khu vực thị trấn, trung tâm hành chính các huyện ngoại thành.
Nhanh chóng, thuận tiện, an toàn và thân thiện
Theo ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông đô thị, trong VTHKCC, sự hài lòng của hành khách và chất lượng hành khách sử dụng xe buýt chính là thước đo của chất lượng dịch vụ. Cụ thể hơn, chất lượng dịch vụ có thể đánh giá qua 4 tiêu chí: nhanh chóng - thuận tiện - an toàn - thân thiện. Khảo sát mới nhất trong năm 2016 cho thấy hành khách đang có đánh giá tích cực về một số chỉ tiêu chất lượng. Những phản hồi tích cực từ hành khách khá toàn diện như: 82% hành khách hài lòng với lộ trình tuyến; trên 70% hành khách hài lòng với giờ giấc xe buýt; 58% hành khách hài lòng với thời gian chuyến đi; 65% hành khách hài lòng với chất lượng phương tiện; 75% hành khách hài lòng với bố trí các điểm dừng; 72% hành khách đánh giá tốt về thái độ lái xe và nhân viên bán vé.
Đạt được những kết quả trên là nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự quyết tâm của lãnh đạo Thành phố, việc lựa chọn mô hình phát triển, bước đi phù hợp, chính vì vậy mô hình phát triển xe buýt của Hà Nội đã thành công và được nhân rộng ở nhiều thành phố trên cả nước.
Toàn Thành phố hiện có trên 1.500 xe buýt, tất cả đều đảm bảo yêu cầu đối với xe buýt đô thị, có trang bị thiết bị giám sát hành trình. Đa số xe buýt đạt tiêu chuẩn khí thải Euro II và Euro III và hầu hết các xe đều có sức chứa trung bình 45-60 chỗ, sức chứa hơn 80 chỗ. Các xe đều trang bị hệ thống thông tin hành khách (thiết bị báo điểm dừng bằng âm thanh, đèn Led)...
Cơ sở hạ tầng phục vụ VTHKCC cũng được quan tâm, đầu tư, tạo thành một hệ thống đồng bộ với các hạng mục cơ bản gồm các điểm dừng đỗ, điểm đầu cuối, điểm trung chuyển cùng với hệ thống thông tin mạng lưới kèm theo, đã góp phần tích cực trong việc đảm bảo dịch vụ mạng lưới, tạo điều kiện cho phương tiện tiếp cận được hành khách và hành khách đi lại được an toàn, thuận tiện. Hiện nay, toàn mạng lưới có 2.210 điểm dừng đỗ, 370 nhà chờ, 5 điểm trung chuyển, 77 điểm đầu cuối và 1,3 km đường dành riêng cho xe buýt. Trong vòng 5 năm qua, Thành phố đã đầu tư trên 800 điểm dừng đỗ tăng 60%, 3 điểm trung chuyển tăng 150%, 80 nhà chờ tăng 26%, 25 điểm đầu cuối tăng 48%.
“Trải qua nhiều giai đoạn phát triển thăng trầm, hoạt động VTHKCC bằng xe buýt của Hà Nội đã từng bước khẳng định vai trò và trở thành một bộ phận quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải Thành phố, góp phần tích cực vào việc giải quyết các vấn đề nổi cộm của đô thị đó là hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường” - ông Hải khẳng định.
Hướng tới hệ thống giao thông đồng bộ và hiện đại
Ông Nguyễn Hoàng Hải nhận định, để hướng tới một hệ thống giao thông bền vững - đồng bộ - hiện đại, trong giai đoạn sắp tới, giao thông đô thị Hà Nội vẫn tiếp tục phải đối mặt với các vấn đề không tránh khỏi đó là gia tăng phương tiện cá nhân, ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường.
Để vượt qua những thách thức, giải quyết các vấn đề phát sinh và phát triển hệ thống GTĐT, trong những giải pháp khả thi, cơ bản và quan trọng hàng đầu là phát triển một hệ thống vận tải hành khách công cộng đa phương thức, tiên tiến và thân thiện môi trường.
Thành phố Hà Nội cũng đã xác định trong thời gian tới, xe buýt tiếp tục đóng vai trò chủ lực trong việc giải quyết nhu cầu đi lại của người dân bằng phương tiện VTHKCC. Tuy nhiên, trong tương lai không xa, VTHKCC đa phương thức sẽ phù hợp nhất để giải quyết bài toán đi lại của người dân Thủ đô. Nói cách khác, gánh vác trách nhiệm giải quyết giao thông đi lại công cộng không thể chỉ có mỗi xe buýt mà phải có sự kết hợp nhiều loại hình khác nhau, từ phương thức VTHKCC tân tiến sử dụng bằng năng lượng sạch, ít gây ô nhiễm môi trường như tàu điện ngầm, tàu điện trên cao và xe buýt nhanh (BRT)... lẫn phổ thông thậm chí thô sơ, cổ điển mà đại diện là buýt thông thường, taxi...
Không chỉ đa dạng hóa hình thức phương tiện, lĩnh vực VTHKCC cũng sẽ phải tái cấu trúc, sắp xếp lại theo hướng tinh giản, gọn nhẹ nhưng hiệu quả cao hơn. Vì vậy, thời gian tới, cùng với việc đổi mới và tăng cường công tác quản lý điều hành VTHKCC, Thành phố sẽ tiếp tục củng cố, hoàn thiện các văn bản pháp quy trên lĩnh vực quản lý hoạt động VTHKCC như quản lý hạ tầng, quản lý vé, kiểm tra, giám sát đơn giá, định mức, quản lý trợ giá,...
Đầu tư và phát triển nhanh chóng hệ thống vé điện tử dùng chung cho mạng lưới VTHKCC đa phương thức, đảm bảo yêu cầu thuận tiện, liên thông cho hành khách và hỗ trợ cho quản lý doanh thu và quản lý vận hành. Đầu tư trang thiết bị và các ứng dụng công nghệ tiên tiến để hình thành trung tâm quản lý điều hành giao thông công cộng - một đầu mối quan trọng của hệ thống giao thông thông minh Thành phố...
“Tăng cường năng lực và đẩy mạnh công tác quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng là nhiệm vụ hết sức quan trọng đảm bảo cho hệ thống phát triển đúng hướng, hoạt động hiệu quả, góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành thành phố xanh - văn hiến - văn minh - hiện đại”, ông Hải nhấn mạnh.
