Đổi mới, hiệu quả, vì dân
Qua hơn 2 năm hoạt động ở nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND thành phố Hà Nội đã có những dấu ấn quan trọng. HĐND thành phố đã tổ chức các kỳ họp đúng luật, đổi mới, hiệu quả; hoạt động giám sát, khảo sát quyết liệt, tạo sự chuyển biến trong điều hành hoạt động của các cấp chính quyền; phiên giải trình có sức lan tỏa mạnh mẽ; công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân được thực hiện nghiêm.
Tính đến nay, HĐND thành phố Hà Nội đã tổ chức 7 kỳ họp trong nhiệm kỳ 2016-2021. Điểm mới trong tổ chức kỳ họp của nhiệm kỳ này là Thường trực HĐND thành phố chủ động từ rất sớm và phối hợp chặt chẽ với UBND, Ủy ban MTTQ cùng cấp trong công tác chuẩn bị kỳ họp. Nội dung các kỳ họp được đề xuất, lựa chọn trên cơ sở bám sát sự chỉ đạo của Trung ương, Thành ủy, nhiệm vụ trọng tâm của thành phố và những vấn đề đang được nhiều cử tri và nhân dân Thủ đô quan tâm.
Trong quá trình chuẩn bị, các nội dung có tính chất quan trọng, nhạy cảm đều được Thường trực HĐND báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của cấp ủy để đảm bảo sự lãnh đạo thống nhất và sự đồng thuận khi tiến hành xem xét, quyết định. Vì vậy, các nghị quyết đều được thông qua với tỷ lệ đồng thuận cao; khi được ban hành có tính thực tiễn, tính khả thi cao, đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả và được nhân dân đồng tình ủng hộ.
Hoạt động chất vấn tại kỳ họp và phiên giải trình của Thường trực HĐND thành phố trong nhiệm kỳ này có nhiều điểm mới, được đại biểu HĐND, cử tri ghi nhận. Thường trực HĐND chỉ đạo các Ban phối hợp với Đài PT-TH Hà Nội đi khảo sát và thực hiện phóng sự về các nội dung dự kiến chất vấn; tại phiên chất vấn chiếu phim phóng sự thay vì đọc báo cáo để có nhiều thời gian hơn cho đại biểu chất vấn.
Theo Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn, việc sử dụng hình ảnh trực quan, rõ địa chỉ, rõ trách nhiệm tại các phiên chất vấn, giải trình tạo nên không khí mới, sôi nổi, sát thực tiễn và rất hiệu quả. Đối tượng trả lời chất vấn, bên cạnh lãnh đạo UBND thành phố, Ủy viên UBND thành phố, còn có thêm chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã, xã phường tham gia trả lời, các ý kiến trả lời đều nêu rõ hơn về nguyên nhân, trách nhiệm, lộ trình giải quyết.
Nổi bật, phiên giải trình về thực hiện Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; Quy tắc ứng xử nơi công cộng và công tác tổ chức, quản lý lễ hội trên địa bàn thành phố đã có 16 đại biểu đặt câu hỏi, 16 lượt ý kiến giải trình của các cơ quan liên quan, trong đó 3 chủ tịch UBND xã, phường tham gia giải trình. Đặc biệt, sau giải trình đã có sự chuyển biến rõ rệt trong thái độ giao tiếp, thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ công chức viên chức toàn thành phố nói chung và những nơi bị giải trình nói riêng. Phường Dịch Vọng Hậu (Cầu Giấy) và xã Thạch Thán (Quốc Oai) đã ghi nhận được sự thay đổi tích cực về ý thức, trách nhiệm trong thực thi công vụ. Đây là 2 đơn vị đã phải giải trình trước HĐND thành phố về việc để xảy ra sự việc cán bộ có thái độ giao tiếp chưa đúng chuẩn mực trong giải quyết thủ tục hành chính cho công dân. Trong đó, chị Nguyễn Thị Thuý Nhung, cán bộ tư pháp hộ tịch được lãnh đạo UBND phường Dịch Vọng Hậu cho trở lại vị trí tiếp nhận hồ sơ chứng thực tại bộ phận một cửa phường từ cuối năm 2018, sau 9 tháng phải luân chuyển công tác khác do có thái độ giao tiếp chưa đúng chuẩn mực với người dân được chất vấn tại phiên giải trình.
Qua theo dõi các phiên họp của HĐND thành phố, các cử tri Đinh Văn Phúc (C4, phường Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân), Dương Văn Chi (phố Ngô Gia Khảm, phường Yết Kiêu, quận Hà Đông) nhận xét, những thông tin được đưa ra tại các phiên chất vấn, giải trình của HĐND thành phố rất thẳng thắn, không né tránh, khác nhiều so với trước đây. Trong đó, nội dung chất vấn, giải trình về công tác quản lý đất đai; phòng cháy, chữa cháy; quản lý trật tự đô thi và xây dựng; văn hóa ứng xử nơi công cộng,... rất nhiều người quan tâm, nêu rõ bức tranh toàn cảnh diễn ra từ thực tiễn. Đặc biệt, việc tiếp thu, giải trình thêm của lãnh đạo UBND thành phố cũng rất cầu thị, nhận rõ tồn tại, hạn chế và đưa các giải pháp khắc phục ngay. Điều này cho thấy rõ tính hiệu quả và cách làm đúng hướng của HĐND thành phố, tạo điều kiện cho cử tri theo dõi, giám sát trực tiếp.
Kinh nghiệm hoạt động hiệu quả, đổi mới của HĐND thành phố chính là chủ động vào cuộc sớm. Ngay từ đầu năm, Thường trực HĐND thành phố đã ban hành chương trình công tác, cụ thể hóa theo danh mục công việc trọng tâm, phân công trên cơ sở “rõ người, rõ việc, rõ hiệu quả”. Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của luật, Thường trực, các ban, văn phòng HĐND thành phố đã tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan, tổ chức triển khai các nhiệm vụ theo hướng quyết liệt, sâu sát, khoa học, đồng bộ.
Giám sát đến cùng, nắm bắt thông tin sâu
Thực hiện chức năng giám sát của mình, những năm gần đây, HĐND thành phố đã “giám sát đến cùng”, các vấn đề cử tri quan tâm như: Tình hình quản lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật đất đai. “Kết quả giám sát nội dung trên là tiền đề quan trọng để Thường trực HĐND thành phố tổ chức thành công phiên giải trình lĩnh vực này. Qua đó, UBND thành phố đã xem xét thu hồi 8 dự án với diện tích 19ha và công khai rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng danh sách 47 dự án đủ điều kiện thực hiện thu hồi thời gian tới. Đến nay, thành phố đã hoàn thành trên thực tế việc thu hồi đối với 22 dự án đã có quyết định thu hồi từ tháng 10/2012 đến nay chưa thực hiện, để dành nguồn lực xây dựng hạ tầng xã hội, phát triển kinh tế Thủ đô” - Bí thư Thị ủy Sơn Tây, Trưởng Ban Kinh tế-Ngân sách HĐND thành phố Phạm Thị Thanh Mai nhấn mạnh.
Cách làm của HĐND thành phố trong hoạt động giám sát là ban hành kế hoạch giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các ban HĐND, trong đó, ấn định rõ lộ trình, không trùng lặp, chồng chéo về nội dung, đối tượng, địa điểm, thời gian giám sát; không ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan đơn vị là đối tượng giám sát. Sau mỗi cuộc giám sát, các báo cáo giám sát đều được gửi Thành ủy, thông báo đến UBND thành phố và các cơ quan liên quan; công bố công khai trên báo chí và Trang thông tin điện tử của HĐND thành phố để nhân dân biết và tham gia giám sát.
Trưởng Ban Pháp chế HĐND thành phố Nguyễn Hoài Nam cho biết, bên cạnh giám sát, việc theo dõi, tổng hợp kết quả thực hiện kết luận sau giám sát, khảo sát cũng được HĐND thành phố chú trọng. Đã có 59% kiến nghị của HĐND đã được UBND thành phố triển khai có kết quả và hiện hơn 40% kiến nghị đang được triển khai ở các cấp. Không chỉ Thường trực và các Ban HĐND thành phố giám sát, các tổ đại biểu HĐND thành phố ứng cử tại các địa phương cũng tích cực giám sát, khảo sát những vấn đề bức xúc từ thực tiễn.
Với cách làm đổi mới, hiệu quả, hoạt động giải trình, giám sát và tiếp xúc cử tri chuyên đề của HĐND thành phố Hà Nội đã lan tỏa đến các địa phương.
Thời gian qua, Thường trực HĐND các quận, huyện: Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Cầu Giấy, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Phú Xuyên, Phú Thọ, Thạch Thất, Thanh Trì, Ứng Hòa,… cũng đã nhân rộng cách thức tổ chức phiên giải trình hiệu quả từ HĐND thành phố. Không chỉ lan tỏa ở cấp huyện, Thường trực HĐND xã, phường, thị trấn cũng thực hiện phiên giải trình theo cách thức của HĐND thành phố. Điển hình, năm 2018, HĐND các cấp quận Hai Bà Trưng đã tổ chức 21 phiên giải trình. Trong đó, HĐND cấp phường xây dựng 7 phóng sự truyền hình, 10 phường làm slide trình chiếu thay báo cáo, cung cấp trực quan về kết quả cũng như những tồn tại, hạn chế trong lĩnh vực mà thường trực HĐND lựa chọn, yêu cầu giải trình. Tương tự, thường trực HĐND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phú Xuyên đã tổ chức 40 phiên giải trình; các phường trên địa bàn quận Hoàng Mai tổ chức 18 phiên giải trình; các xã của huyện Gia Lâm tổ chức 5 phiên giải trình… Nhiều phường, xã, thị trấn thuộc các địa phương trên đều xây dựng phóng sự truyền hình để báo cáo thực trạng thay cho đọc báo cáo bằng lời.
Không chỉ dừng lại ở việc học tập phương pháp tổ chức phiên giải trình hiệu quả, chất lượng, HĐND các địa phương còn học tập phương pháp chọn lựa vấn đề, tổ chức phiên chất vấn tại các kỳ họp của HĐND thành phố. Đến nay, các phiên chất vấn tại kỳ họp cũng đều được Thường trực HĐND các quận, huyện báo cáo bằng hình ảnh trực quan thay cho báo cáo bằng lời. Qua đó, các đại biểu chất vấn, yêu cầu làm rõ nguyên nhân, tồn tại, trách nhiệm giải quyết theo thẩm quyền. Qua các hoạt động trên, đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước ở các địa phương.