“Đua nở “cách thu
Theo Quyết định 51/2013/QĐ-UBND của UBND thành phố Hà Nội về thu, sử dụng các khoản thu khác trong các cơ sở giáo dục phổ thông công lập trên địa bàn thành phố Hà Nội, quy định thu về tiền bán trú, tiền học phẩm, nước uống và bồi dưỡng giáo viên dạy 2 buổi/ngày… Tuy nhiên, thực tiễn thì một số trường trên địa bàn thành phố đã tự ý đặt ra các khoản thu không hợp lý như tiền phông bạt, hỗ trợ soạn giảng, đề kiểm tra, mua ghế sắt, bồi dưỡng nhân viên bảo vệ đêm, thuê thiết bị công nghệ thông tin, thi học kỳ, tiền phô tô tài liệu… gây bức xúc trong phụ huynh học sinh.
Theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Chử Xuân Dũng, hàng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND các quận, huyện, thị xã đều có văn bản hướng dẫn quản lý thu chi học phí và các khoản thu khác đối với các đơn vị trực thuộc theo phân cấp quản lý, song vẫn có nhiều trường học thực hiện không đúng quy trình, quy định. Riêng năm học 2017-2018, Sở đã chỉ đạo dừng triển khai thu, hoặc trả lại phụ huynh đối với các khoản không đúng quy định, quy trình thu tại 16 trường phổ thông. Tiêu biểu như: Trường mầm non Vạn Phúc (Thanh Trì) thu tiền mua ti vi và hỗ trợ chăm sóc cây xanh; Trường THCS Văn Quán (Hà Đông) thu tiền mua máy chiếu; Trường tiểu học Vân Canh (Hoài Đức) thu mua lắp điều hoà; Trường tiểu học Hải Bối (Đông Anh) thu quỹ khuyến học và hỗ trợ soạn giảng; Trường THCS Phạm Hồng Thái (Mê Linh) thu tiền mua ghế nhựa; Trường THPT Đông Anh thu tiền phô tô tài liệu; Trường THPT Thạch Thất thu tiền đề, phiếu trả lời câu hỏi, giấy thi học kỳ;…
Giám sát bằng cách nào?
Nguyên nhân của việc lạm thu trong các trường học do một số hiệu trưởng chưa nắm rõ quy trình triển khai các khoản thu tự nguyện; chưa làm tốt công tác phối hợp giữa nhà trường và Ban đại diện cha mẹ học sinh xây dựng cơ chế giám sát quản lý, sử dụng kinh phí thu tự nguyện. Vì thế, nhiều Ban đại diện cha mẹ học sinh tự ý thu các khoản không đúng quy định, nhà trường không giám sát được, khiến phụ huynh bức xúc. Mới đây, Khảo sát việc thực hiện các quy định về thu, sử dụng các khoản thu khác trong cơ sở giáo dục phổ thông công lập tại các quận Nam Từ Liêm, Cầu Giấy và huyện Sóc Sơn và Sở Giáo dục và Đào tạo, Ban Văn hoá-Xã hội HĐND thành phố nhận định, ngoài việc một số trường tổ chức thu các hạng mục không đúng quy định, thì còn tình trạng một số trường để Ban đại diện cha mẹ học sinh đứng ra huy động tiền, rồi mua thiết bị tặng lại nhà trường (điều này không đúng với Thông tư số 55/2011/TT-BGDĐT). Bên cạnh đó, một số khoản thu phát sinh hợp lý, nhưng chưa hợp pháp (Quyết định 51/2013/QĐ-UBND của UBND thành phố không quy định) như: học câu lạc bộ kỹ năng sống; tiền điện điều hoà; sổ liên lạc điện tử; học bổ trợ ngoại ngữ; trông giữ ngày thứ Bảy, khiến các trường lúng túng trong quá trình triển khai thực hiện các khoản thu.
Để quản lý tốt các khoản thu chi đúng quy định, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội đã đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung Thông tư 55/2011/55-BGDĐT theo hướng quy định rõ chức năng phối hợp, giám sát và trách nhiệm của hiệu trưởng nhà trường trong việc giám sát quá trình huy động, quản lý, sử dụng kinh phí hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh. Theo đó, hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm trước cơ quan quản lý cấp trên nếu để Ban đại diện cha mẹ học sinh huy động các khoản đóng góp không đúng quy định. Đối với UBND thành phố Hà Nội, Sở Giáo dục và Đào tạo cũng tham mưu, đề xuất bãi bỏ nội dung quy định điều 11 tại Quyết định 51/2013/QĐ-UBND của UBND thành phố về thu chi khoản đóng góp tự nguyện để sửa chữa nhỏ hoặc mua sắm trang thiết bị.
Theo Trưởng Ban Văn hoá - Xã hội HĐND thành phố Hà Nội Trần Thế Cương, bên cạnh sửa đổi một số nội dung quy định trong các thông tư, quyết định trên, thì UBND thành phố Hà Nội cũng tiếp tục quan tâm, bố trí kinh phí mua sắm, cải tạo chống xuống cấp trong kế hoạch ngân sách hàng năm, nhằm bảo đảm điều kiện dạy và học tốt nhất cho học sinh. Ngoài ra, UBND các quận, huyện, thị xã cần tăng cường thanh, kiểm tra, có hình thức xử lý nghiêm, kịp thời các cá nhân, đơn vị tổ chức triển khai thực hiện các khoản thu chi không đúng quy định.
Trong lúc chờ sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong các quy định, một số nơi còn lúng túng trong các khoản thu xuất phát từ nhu cầu thực tế (câu lạc bộ, tiền điện điều hoà, sổ liên lạc điện tử, trông giữ ngày thứ bảy), rất cần sự phối hợp sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Tài chính Kế hoạch cấp quận, huyện, thị xã trong việc rà soát, thống nhất hạng mục thu chi đầu năm, bảo đảm sự thống nhất trong xử lý các trường hợp thu chi không đúng quy định.